English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 140/ मन्त्र 5
इ॒ष्क॒र्तार॑मध्व॒रस्य॒ प्रचे॑तसं॒ क्षय॑न्तं॒ राध॑सो म॒हः । रा॒तिं वा॒मस्य॑ सु॒भगां॑ म॒हीमिषं॒ दधा॑सि सान॒सिं र॒यिम् ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒ष्क॒र्तार॑म् । अ॒ध्व॒रस्य॑ । प्रऽचे॑तसम् । क्षय॑न्तम् । राध॑सः । म॒हः । रा॒तिम् । वा॒मस्य॑ । सु॒ऽभगा॑म् । म॒हीम् । इष॑म् । दधा॑सि । सा॒न॒सिम् । र॒यिम् ॥
स्वर रहित मन्त्र
इष्कर्तारमध्वरस्य प्रचेतसं क्षयन्तं राधसो महः । रातिं वामस्य सुभगां महीमिषं दधासि सानसिं रयिम् ॥
स्वर रहित पद पाठइष्कर्तारम् । अध्वरस्य । प्रऽचेतसम् । क्षयन्तम् । राधसः । महः । रातिम् । वामस्य । सुऽभगाम् । महीम् । इषम् । दधासि । सानसिम् । रयिम् ॥ १०.१४०.५
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 140; मन्त्र » 5
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 28; मन्त्र » 5
अष्टक » 8; अध्याय » 7; वर्ग » 28; मन्त्र » 5
विषय - महान् दाता यज्ञकर्त्ता प्रभु का वर्णन।
भावार्थ -
(अध्वरस्य इष्कर्त्तारम्) यज्ञ को अच्छी प्रकार करने वाले ! (महः राधसः) बड़े भारी ऐश्वर्य के (क्षयन्तं) स्वामी (प्र-चेतसम्) बड़े ज्ञानी परम पुरुष की हम स्तुति करें। वह हमें (वामस्य) सेवन योग्य उत्तम धन के (सु-भगम्) सुख सौभाग्यसम्पन्न (रातिम्) दान और (महीम् इषम्) बड़ी भारी अन्नादि समृद्धि और (मानसिं रयिम्) सुख देने वाला, वा परस्पर बांट कर सेवने योग्य ऐश्वर्य (दधासि) देता है।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिरग्निः पावकः॥ अग्निर्देवता॥ छन्द:– १, ३, ४ निचृत्पंक्तिः। २ भुरिक् पंक्ति:। ५ संस्तारपंक्तिः॥ ६ विराट त्रिष्टुप्॥
इस भाष्य को एडिट करें