English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 36/ मन्त्र 14
ऋषिः - लुशो धानाकः
देवता - विश्वेदेवा:
छन्दः - स्वराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
स॒वि॒ता प॒श्चाता॑त्सवि॒ता पु॒रस्ता॑त्सवि॒तोत्त॒रात्ता॑त्सवि॒ताध॒रात्ता॑त् । स॒वि॒ता न॑: सुवतु स॒र्वता॑तिं सवि॒ता नो॑ रासतां दी॒र्घमायु॑: ॥
स्वर सहित पद पाठस॒वि॒ता । प॒श्चाता॑त् । स॒वि॒ता । पु॒रस्ता॑त् । स॒वि॒ता । उ॒त्त॒रात्ता॑त् । स॒वि॒ता । अ॒ध॒रात्ता॑त् । स॒वि॒ता । नः॒ । सु॒व॒तु॒ । स॒र्वऽता॑तिम् । स॒वि॒ता । नः॒ । रा॒स॒ता॒म् । दी॒र्घम् । आयुः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सविता पश्चातात्सविता पुरस्तात्सवितोत्तरात्तात्सविताधरात्तात् । सविता न: सुवतु सर्वतातिं सविता नो रासतां दीर्घमायु: ॥
स्वर रहित पद पाठसविता । पश्चातात् । सविता । पुरस्तात् । सविता । उत्तरात्तात् । सविता । अधरात्तात् । सविता । नः । सुवतु । सर्वऽतातिम् । सविता । नः । रासताम् । दीर्घम् । आयुः ॥ १०.३६.१४
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 36; मन्त्र » 14
अष्टक » 7; अध्याय » 8; वर्ग » 11; मन्त्र » 4
अष्टक » 7; अध्याय » 8; वर्ग » 11; मन्त्र » 4
विषय - सर्वत्र प्रभु की भावना।
भावार्थ -
(सविता पुरस्तात्) समस्त जगत् का उत्पादक प्रभु हमारे आगे, (सविता पश्चातात्) सबका सन्मार्ग में संचालक प्रेरक प्रभु हमारे पीछे हो, (सविता उत्तरात्तात्) ऐश्वर्यदाता प्रभु हमारे उत्तर में, वायें या ऊपर हो और (अधरात्तात् सविता) वह सर्वैश्वर्य का उत्पादक हमारे दक्षिण में या नीचे हो। (सविता नः सर्वतातिं सुवतु) वह सर्वोत्पादक प्रभु हमारा सब अभिलषित सुख प्रदान करे। (सविता नः दीर्घम् आयुः रासतां) वह सर्वप्रेरक, सर्वप्रभु जगदीश्वर हमें दीर्घ आयु प्रदान करे। इत्येकादशो वर्गः॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - लुशो धानाक ऋषिः॥ विश्वे देवा देवताः॥ छन्द:– १, २, ४, ६–८, ११ निचृज्जगती। ३ विराड् जगती। ५, ९, १० जगती। १२ पादनिचृज्जगती। १३ त्रिष्टुप्। १४ स्वराट् त्रिष्टुप्॥ चतुर्दशर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें