English
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 65/ मन्त्र 15
ऋषिः - वसुकर्णो वासुक्रः
देवता - विश्वेदेवा:
छन्दः - विराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
दे॒वान्वसि॑ष्ठो अ॒मृता॑न्ववन्दे॒ ये विश्वा॒ भुव॑ना॒भि प्र॑त॒स्थुः । ते नो॑ रासन्तामुरुगा॒यम॒द्य यू॒यं पा॑त स्व॒स्तिभि॒: सदा॑ नः ॥
स्वर सहित पद पाठदे॒वान् । वसि॑ष्ठः । अ॒मृता॑न् । व॒व॒न्दे॒ । ये । विश्वा॑ । भुव॑ना । अ॒भि । प्र॒ऽत॒स्थुः । ते । नः॒ । रा॒स॒न्ता॒म् । उ॒रु॒ऽगा॒यम् । अ॒द्य । यू॒यम् । पा॒त॒ । स्व॒स्तिऽभिः॑ । सदा॑ । नः॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
देवान्वसिष्ठो अमृतान्ववन्दे ये विश्वा भुवनाभि प्रतस्थुः । ते नो रासन्तामुरुगायमद्य यूयं पात स्वस्तिभि: सदा नः ॥
स्वर रहित पद पाठदेवान् । वसिष्ठः । अमृतान् । ववन्दे । ये । विश्वा । भुवना । अभि । प्रऽतस्थुः । ते । नः । रासन्ताम् । उरुऽगायम् । अद्य । यूयम् । पात । स्वस्तिऽभिः । सदा । नः ॥ १०.६५.१५
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 65; मन्त्र » 15
अष्टक » 8; अध्याय » 2; वर्ग » 11; मन्त्र » 5
अष्टक » 8; अध्याय » 2; वर्ग » 11; मन्त्र » 5
विषय - ब्रह्मचारी और आचार्य के कर्त्तव्य।
भावार्थ -
(वसिष्ठः) ब्रह्मचर्यपूर्वक आश्रम में बसने वाले ब्रह्मचारी गण में सर्वश्रेष्ठ आचार्य (अमृतान्) पुत्र तुल्य चिरंजीव प्राणवान्, (देवान्) विद्या के अभिलाषियों को (ववन्दे) सदा उपदेश करे। (ये) जो (विश्वा भुवना) समस्त लोकों में (अभि प्र-तस्थुः) जावें, (ते) वे (अद्य) अब सदा (नः) हमें (उरु-गायम् रासन्ताम्) बड़े भारी ज्ञानमय वेद का उपदेश करें। (यूयं स्वस्तिभिः नः सदा पात) ऐसे आप लोग सदा उत्तम कल्याणकारी साधनों से हमारी रक्षा करो। इत्येकादशो वर्गः॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसुकर्णो वासुक्रः॥ विश्वेदेवा देवताः॥ छन्द:– १, ४, ६, १०, १२, १३ निचृज्जगती। ३, ७, ९ विराड् जगती। ५, ८, ११ जगती। १४ त्रिष्टुप्। १५ विराट् त्रिष्टुप्॥
इस भाष्य को एडिट करें