Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 10 के सूक्त 69 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 69/ मन्त्र 5
    ऋषिः - सुमित्रो वाध्र्यश्चः देवता - अग्निः छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    भवा॑ द्यु॒म्नी वा॑ध्र्यश्वो॒त गो॒पा मा त्वा॑ तारीद॒भिमा॑ति॒र्जना॑नाम् । शूर॑ इव धृ॒ष्णुश्च्यव॑नः सुमि॒त्रः प्र नु वो॑चं॒ वाध्र्य॑श्वस्य॒ नाम॑ ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    भव॑ । द्यु॒म्नी । वा॒ध्रि॒ऽअ॒श्व॒ । उ॒त । गो॒पाः । मा । त्वा॒ । ता॒री॒त् । अ॒भिऽमा॑तिः । जना॑नाम् । शूरः॑ऽइव । घृ॒ष्णुः । च्यव॑नः । सु॒ऽमि॒त्रः । प्र । नु । वो॒च॒म् । वाध्रि॑ऽअश्वस्य । नाम॑ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    भवा द्युम्नी वाध्र्यश्वोत गोपा मा त्वा तारीदभिमातिर्जनानाम् । शूर इव धृष्णुश्च्यवनः सुमित्रः प्र नु वोचं वाध्र्यश्वस्य नाम ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    भव । द्युम्नी । वाध्रिऽअश्व । उत । गोपाः । मा । त्वा । तारीत् । अभिऽमातिः । जनानाम् । शूरःऽइव । घृष्णुः । च्यवनः । सुऽमित्रः । प्र । नु । वोचम् । वाध्रिऽअश्वस्य । नाम ॥ १०.६९.५

    ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 69; मन्त्र » 5
    अष्टक » 8; अध्याय » 2; वर्ग » 19; मन्त्र » 5

    भावार्थ -
    हे (वाध्र्यश्व) जितेन्द्रिय, एवं तेज, बलशाली अन्नादि साधनों से सम्पन्न पुरुषों के बीच में उत्पन्न एवं प्रतिष्ठित राजन् ! प्रभो ! तू (द्युम्नी) महान् ऐश्वर्य का स्वामी (भव) हो। (उत) और (गोपा) तू समस्त राष्ट्रैश्वर्य का रक्षक और भूमि का पालक हो। (अभि-मातिः) अभिमानी और सब ओर प्रजाओं का हिंसक शत्रु पुरुष (त्वा मा तारात्) तुझ तक प्राप्त न हो, तुझे न नाश करे, तुझे पराजित न करे। तू (जनानां) समस्त जनों का (शूरः इव) शूरवीर के समान (धृष्णुः) सब का धर्षण, पराजय करने वाला और (च्यवनः) सब में व्यापक, सब का सञ्चालक और (सु-मित्रः) सबका सुखदायी, शोभन स्नेही और सत्संगी हो। मैं (वध्रि-अश्वस्य) तुझ सूर्यवत् वेगवान् गतिशील पदार्थों के स्वामी का (नाम प्र नु वोचम्) नाम और स्वरूप का सदा प्रवचन, उपदेश अन्यों को करूं।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - सुमित्रो वाध्र्यश्वः॥ अग्निर्देवता॥ छन्दः- १ निचृज्जगती। २ विराड् जगती। ३, ७ त्रिष्टुप्। ४, ५, १२ निचृत् त्रिष्टुप्। ६ आर्ची स्वराट् त्रिष्टुप्। ८, १० पादनिचृत् त्रिष्टुप्। ९, ११ विराट् त्रिष्टुप्॥ द्वादशर्चं सूक्तम॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top