ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 94/ मन्त्र 2
ऋषिः - अर्बुदः काद्रवेयः सर्पः
देवता - ग्रावाणः
छन्दः - जगती
स्वरः - निषादः
ए॒ते व॑दन्ति श॒तव॑त्स॒हस्र॑वद॒भि क्र॑न्दन्ति॒ हरि॑तेभिरा॒सभि॑: । वि॒ष्ट्वी ग्रावा॑णः सु॒कृत॑: सुकृ॒त्यया॒ होतु॑श्चि॒त्पूर्वे॑ हवि॒रद्य॑माशत ॥
स्वर सहित पद पाठए॒ते । व॒द॒न्ति॒ । श॒तऽव॑त् । स॒हस्र॑ऽवत् । अ॒भि । क्र॒न्द॒न्ति॒ । हरि॑तेभिः । आ॒सऽभिः॑ । वि॒ष्ट्वी । ग्रावा॑णः । सु॒ऽकृतः॑ । सु॒ऽकृ॒त्यया॑ । होतुः॑ । चि॒त् । पूर्वे॑ । ह॒विः॒ऽअद्य॑म् । आ॒श॒त॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
एते वदन्ति शतवत्सहस्रवदभि क्रन्दन्ति हरितेभिरासभि: । विष्ट्वी ग्रावाणः सुकृत: सुकृत्यया होतुश्चित्पूर्वे हविरद्यमाशत ॥
स्वर रहित पद पाठएते । वदन्ति । शतऽवत् । सहस्रऽवत् । अभि । क्रन्दन्ति । हरितेभिः । आसऽभिः । विष्ट्वी । ग्रावाणः । सुऽकृतः । सुऽकृत्यया । होतुः । चित् । पूर्वे । हविःऽअद्यम् । आशत ॥ १०.९४.२
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 94; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 4; वर्ग » 29; मन्त्र » 2
अष्टक » 8; अध्याय » 4; वर्ग » 29; मन्त्र » 2
विषय - सात्विक यजमान के दिये अन्न का भोग करें।
भावार्थ -
(एते ग्रावाणः) ये ज्ञान का उपदेश करने वाले (शतवत् सहस्रवत्) सौ २ और सहस्रों शिष्यों वाले (वदन्ति) उपदेश करते हैं और वे (सु-कृतः) उत्तम कर्म करने वाले, (विष्ट्वी) गृहों में प्रवेश करके (हरितेभिः आसभिः) तेजस्वी मुखों से (सु-कृत्यया) उत्तम २ कृत्यों को (अभि क्रन्दन्ति) सर्वत्र उपदेश करते हैं। ऐसे उत्तम जनो ! आप लोग (पूर्वे) हे पूर्व आदर योग्य, विद्या और आयु में वृद्ध जनो ! आप लोग (होतुः चित् हविः-अद्यम् आशत) सात्विक दानशील जन के अन्नादि भोग्य पदार्थ का आदरपूर्वक भोजन करो, उसे स्वीकार करो।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिरर्बुदः काद्रवेयः सपः॥ ग्रावाणो देवता॥ छन्द:- १, ३, ४, १८, १३ विराड् जगती। २, ६, १२ जगती त्रिष्टुप्। ८,९ आर्चीस्वराड् जगती। ५, ७ निचृत् त्रिष्टुप्। १४ त्रिष्टुप्। चतुर्दशर्चं सूक्तम॥
इस भाष्य को एडिट करें