Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 2 के सूक्त 36 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 2/ सूक्त 36/ मन्त्र 6
    ऋषिः - गृत्समदः शौनकः देवता - मित्रावरुणौ नभस्यश्च छन्दः - भुरिक्त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    जु॒षेथां॑ य॒ज्ञं बोध॑तं॒ हव॑स्य मे स॒त्तो होता॑ नि॒विदः॑ पू॒र्व्या अनु॑। अच्छा॒ राजा॑ना॒ नम॑ एत्या॒वृतं॑ प्रशा॒स्त्रादा पि॑बतं सो॒म्यं मधु॑॥

    स्वर सहित पद पाठ

    जु॒षेथा॑म् । य॒ज्ञम् । बोध॑तम् । हव॑स्य । मे॒ । स॒त्तः । होता॑ । नि॒ऽविदः॑ । पू॒र्व्याः । अनु॑ । अच्छ॑ । राजा॑ना । नमः॑ । ए॒ति॒ । आ॒ऽवृत॑म् । प्र॒ऽशा॒स्त्रात् । आ । पि॒ब॒त॒म् । सो॒म्यम् । मधु॑ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    जुषेथां यज्ञं बोधतं हवस्य मे सत्तो होता निविदः पूर्व्या अनु। अच्छा राजाना नम एत्यावृतं प्रशास्त्रादा पिबतं सोम्यं मधु॥

    स्वर रहित पद पाठ

    जुषेथाम्। यज्ञम्। बोधतम्। हवस्य। मे। सत्तः। होता। निऽविदः। पूर्व्याः। अनु। अच्छ। राजाना। नमः। एति। आऽवृतम्। प्रऽशास्त्रात्। आ। पिबतम्। सोम्यम्। मधु॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 2; सूक्त » 36; मन्त्र » 6
    अष्टक » 2; अध्याय » 7; वर्ग » 25; मन्त्र » 6

    भावार्थ -
    हे ( राजाना ) उत्तम गुणों से चमकने वाले राजा रानी के समान स्त्री पुरुषो ! आप लोग ( मे ) मेरे ( हवस्य ) ग्रहण करने योग्य ज्ञान के ( यज्ञं ) सत्संग योग्य दान का ( जुषेथाम् ) प्रेम से सेवन किया करो । जब ( होता ) ज्ञान का देने वाला विद्वान् ( सत्तः ) अच्छी प्रकार विराजे तब आप दोनों ( नमः अच्छ एत्य ) विनयपूर्वक उसके समक्ष आकर ( प्रशास्त्रात् ) उत्तम प्रवचन करने वाले विद्वान् से ( पूर्व्याः निविदः ) पूर्व विद्वानों से सेवन की और प्रवचन की गयी वेदवाणियों को ( अनु बोधतम् ) अच्छी प्रकार ज्ञान करो वा ( पूर्व्याः निविदः ) पूर्व की पुरातन वेद वाणी से ( मे हवस्य ) आत्मा के ग्राह्य ( यज्ञं ) और उपास्य परम आत्मा के स्वरूप को ( अनु बोधतम् ) निरन्तर ज्ञान करो । और ( सोम्यं ) शान्तिदायक ( मधु ) अन्न के समान ही ( आवृतं ) सब प्रकार से छुपे, अप्रकट ( सोम्यं मधु ) उत्तम शिष्यों के योग्य ‘मधु’ ब्रह्म ज्ञान का (आ पिबतम्) अच्छी प्रकार ग्रहण करो । इति पञ्चविंशो वर्गः ॥ इति सप्तमोऽध्यायः ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - गृत्समद ऋषिः॥ १ इन्द्रो मधुश्च। २ मरुतो माधवश्च। ३ त्वष्टा शुक्रश्च। ४ अग्निः शुचिश्च। ५ इन्द्रो नभश्च। ६ मित्रावरुणौ नभस्यश्च देवताः॥ छन्दः— १,४ स्वराट् त्रिष्टुप् । ३ ५, ६ भुरिक त्रिष्टुप् । २, ३ जगती ॥ षडृचं सूक्तम्॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top