ऋग्वेद - मण्डल 2/ सूक्त 39/ मन्त्र 8
ए॒तानि॑ वामश्विना॒ वर्ध॑नानि॒ ब्रह्म॒ स्तोमं॑ गृत्सम॒दासो॑ अक्रन्। तानि॑ नरा जुजुषा॒णोप॑ यातं बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑॥
स्वर सहित पद पाठए॒तानि॑ । वा॒म् । अ॒श्वि॒ना॒ । वर्ध॑नानि । ब्रह्म॑ । स्तोम॑म् । गृ॒त्स॒ऽम॒दासः॑ । अ॒क्र॒न् । तानि॑ । न॒रा॒ । जु॒जु॒षा॒णा । उप॑ । या॒त॒म् । बृ॒हत् । व॒दे॒म॒ । वि॒दथे॑ । सु॒ऽवीराः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
एतानि वामश्विना वर्धनानि ब्रह्म स्तोमं गृत्समदासो अक्रन्। तानि नरा जुजुषाणोप यातं बृहद्वदेम विदथे सुवीराः॥
स्वर रहित पद पाठएतानि। वाम्। अश्विना। वर्धनानि। ब्रह्म। स्तोमम्। गृत्सऽमदासः। अक्रन्। तानि। नरा। जुजुषाणा। उप। यातम्। बृहत्। वदेम। विदथे। सुऽवीराः॥
ऋग्वेद - मण्डल » 2; सूक्त » 39; मन्त्र » 8
अष्टक » 2; अध्याय » 8; वर्ग » 5; मन्त्र » 3
अष्टक » 2; अध्याय » 8; वर्ग » 5; मन्त्र » 3
विषय - विद्वानों वीरों और उत्तम स्त्री पुरुषों एवं वर वधू के कर्त्तव्य ।
भावार्थ -
हे ( अश्विना ) विद्वान् स्त्री पुरुपो ! एवं अश्वादि वेगवान् साधनों के स्वामियो ! ( गृत्समदासः ) उत्तम हर्षों और सुखों को चाहने चाले, या उत्तम प्रवचनों में हर्षित होने वाले विद्वान् पुरुष ( एतानि ) इन ( वाम् ) तुम दोनों के ( वर्धनानि ) शक्तियों और बलों को बढ़ाने वाले ( ब्रह्म ) वेदोपदेश, ऐश्वर्य ( स्तोमं ) स्तुति वचन और उपदेश ( अक्रन् ) करें ( तानि ) उनको हे ( नरा ) नायक, नायिके ! तुम दोनों ( जुजुषाणा ) प्रेमपूर्वक सेवन करते हुए ( उप यातम् ) परस्पर समीप रहकर आगे बढ़ो । हम लोग ( सुवीराः ) उत्तम वीरों और वीर्यवान् पुत्र सन्तानादि युक्त होकर ( वृहत् ) बहुत उत्तम ज्ञान विज्ञान का ( वदेम ) उपदेश, कथोपकथन और तुम्हारे गुण वर्णन करें । इति पञ्चमो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - गृत्समद ऋषिः॥ अश्विनौ देवते॥ छन्दः- १ निचृत् त्रिष्टुप् । ३ विराट् त्रिष्टुप। ४, ७, ८ त्रिष्टुप। २ भुरिक् पङ्क्तिः। ५, ६ स्वराट् पङ्क्तिः॥ अष्टर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें