ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 42/ मन्त्र 3
उदी॑रय क॒वित॑मं कवी॒नामु॒नत्तै॑नम॒भि मध्वा॑ घृ॒तेन॑। स नो॒ वसू॑नि॒ प्रय॑ता हि॒तानि॑ च॒न्द्राणि॑ दे॒वः स॑वि॒ता सु॑वाति ॥३॥
स्वर सहित पद पाठउत् । ई॒र॒य॒ । क॒विऽत॑मम् । क॒वी॒नाम् । उ॒नत्त॑ । ए॒न॒म् । अ॒भि । मध्वा॑ । घृ॒तेन॑ । सः । नः॒ । वसू॑नि । प्रऽय॑ता । हि॒तानि॑ । च॒न्द्राणि॑ । दे॒वः । स॒वि॒ता । सु॒वा॒ति॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
उदीरय कवितमं कवीनामुनत्तैनमभि मध्वा घृतेन। स नो वसूनि प्रयता हितानि चन्द्राणि देवः सविता सुवाति ॥३॥
स्वर रहित पद पाठउत्। ईरय। कविऽतमम्। कवीनाम्। उनत्त। एनम्। अभि। मध्वा। घृतेन। सः। नः। वसूनि। प्रऽयता। हितानि। चन्द्राणि। देवः। सविता। सुवाति ॥३॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 42; मन्त्र » 3
अष्टक » 4; अध्याय » 2; वर्ग » 17; मन्त्र » 3
अष्टक » 4; अध्याय » 2; वर्ग » 17; मन्त्र » 3
विषय - विद्वानों में उत्तम का अभिषेक ।
भावार्थ -
भा०-हे राष्ट्रवासी जनो ! ( कवीनाम् ) दूरदर्शी विद्वान् पुरुषों में से ( कवितमं ) सबसे उत्तम विद्वान् को ( उत्-ईरय ) सबसे उत्तम पद प्राप्त करने की प्रेरणा करो । ( एनम् ) उसको ( मध्वा घृतेन ) मधुर शोभाजनक ज्ञान वा जल से ( अभि-उनत्त ) अभिषेक करो । ( सः ) वह ( देवः ) सूर्यवत् तेजस्वी, ज्ञान का प्रकाशक और धनों का दाता और ( सविता ) सब ऐश्वर्यो का उत्पादक होकर (नः) हमें (हितानि ) हितकारी (प्रयता ) प्रयत्न से प्राप्त करने योग्य ( चन्द्राणि ) आह्लाद जनक सुवर्ण आदि धन ( वसूनि ) और बसने योग्य नाना पदार्थ भी ( सुवाति ) प्रदान करे ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - अत्रिर्ऋषिः ॥ विश्वेदेवा देवताः ॥ छन्द:-१, ४, ६, ११, १२, १५, १६, १८ निचृत् त्रिष्टुप् । २ विराट् त्रिष्टुप् । ३, ५, ७, ८,९, १३,१४ त्रिष्टुप् । १७ याजुषी पंक्ति: । १० भुरिक् पंक्तिः ॥ अष्टादशर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें