साइडबार
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 72/ मन्त्र 3
मि॒त्रश्च॑ नो॒ वरु॑णश्च जु॒षेतां॑ य॒ज्ञमि॒ष्टये॑। नि ब॒र्हिषि॑ सदतं॒ सोम॑पीतये ॥३॥
स्वर सहित पद पाठमि॒त्रः । च॒ । नः॒ । वरु॑णः । च॒ । जु॒षेता॑म् । य॒ज्ञम् । इ॒ष्टये॑ । नि । ब॒र्हिषि॑ । स॒द॒त॒म् । सोम॑ऽपीतये ॥
स्वर रहित मन्त्र
मित्रश्च नो वरुणश्च जुषेतां यज्ञमिष्टये। नि बर्हिषि सदतं सोमपीतये ॥३॥
स्वर रहित पद पाठमित्रः। च। नः। वरुणः। च। जुषेताम्। यज्ञम्। इष्टये। नि। बर्हिषि। सदतम्। सोमऽपीतये ॥३॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 72; मन्त्र » 3
अष्टक » 4; अध्याय » 4; वर्ग » 10; मन्त्र » 3
अष्टक » 4; अध्याय » 4; वर्ग » 10; मन्त्र » 3
विषय - उक्त अध्यक्षों को माता पितावत् प्रजा पालन का उपदेश ।
भावार्थ -
भा०- ( मित्रः च) स्नेहवान्, प्रिय एवं ( वरुणः च) वरण करने योग्य उक्त दोनों प्रकार के वर्ग ( इष्टये ) अभीष्ट कल्याण एवं सुख प्राप्ति के लिये (नः) हमारे ( यज्ञम् ) श्रेष्ठ कर्म यज्ञ, संगति, याचना प्रार्थना आदि को (जुषेताम् ) प्रेम पूर्वक सेवन वा स्वीकार करें। और (सोम-पीतये) अन्न, ओषधिरस आदि के सेवन के लिये ( बर्हिषि ) उत्तम आसन पर ( नि सदतां ) विराजो । इसी प्रकार ( सोमपीतये बर्हिः नि सदताम् ) ऐर्श्वादि उपभोग वा प्रजापालन के लिये वृद्धिशील प्रजाजन पर अध्यक्षवत् विराजो । इति दशमो वर्गः ॥ इति पञ्चमोऽनुवाकः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - बाहुवृक्त आत्रेय ऋषिः ॥ मित्रावरुणौ देवते ॥ उष्णिक् छन्दः ॥ तृचं सुक्तम् ।।
इस भाष्य को एडिट करें