ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 25/ मन्त्र 8
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
अनु॑ ते दायि म॒ह इ॑न्द्रि॒याय॑ स॒त्रा ते॒ विश्व॒मनु॑ वृत्र॒हत्ये॑। अनु॑ क्ष॒त्रमनु॒ सहो॑ यज॒त्रेन्द्र॑ दे॒वेभि॒रनु॑ ते नृ॒षह्ये॑ ॥८॥
स्वर सहित पद पाठअनु॑ । ते॒ । दा॒यि॒ । म॒हे । इ॒न्द्रि॒याय॑ । स॒त्रा । ते॒ । विश्व॑म् । अनु॑ । वृ॒त्र॒ऽहत्ये॑ । अनु॑ । क्ष॒त्रम् । अनु॑ । सहः॑ । य॒ज॒त्र॒ । इन्द्र॑ । दे॒वेभिः॑ । अनु॑ । ते॒ । नृ॒ऽसह्ये॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अनु ते दायि मह इन्द्रियाय सत्रा ते विश्वमनु वृत्रहत्ये। अनु क्षत्रमनु सहो यजत्रेन्द्र देवेभिरनु ते नृषह्ये ॥८॥
स्वर रहित पद पाठअनु। ते। दायि। महे। इन्द्रियाय। सत्रा। ते। विश्वम्। अनु। वृत्रऽहत्ये। अनु। क्षत्रम्। अनु। सहः। यजत्र। इन्द्र। देवेभिः। अनु। ते। नृऽसह्ये ॥८॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 25; मन्त्र » 8
अष्टक » 4; अध्याय » 6; वर्ग » 20; मन्त्र » 3
अष्टक » 4; अध्याय » 6; वर्ग » 20; मन्त्र » 3
विषय - त्राता दुष्टसंहारक
भावार्थ -
हे ( यजत्र ) दानशील ! हे पूज्य ! संगतियोग्य ! हे (इन्द्र) ऐश्वर्यवन् ! ( वृत्रहत्ये ) बढ़ते, विघ्नकारी शत्रु को नाश करने के कार्य में ( ते महे इन्द्रियाय ) तेरे बड़े भारी ऐश्वर्य और बल की वृद्धि के लिये, ( देवेभिः ) विजय कामना करने और कर आदि देने वाले प्रजाजन और ज्ञानप्रद विद्वान् पुरुष ( ते ) तेरे निमित्त ( विश्वम् अनु दायि ) सभी कुछ देते हैं। और वे ( नृषह्ये ) संग्राम में वे ( क्षत्रम् अनु दायि ) बल प्रदान करते हैं । ( ते सहः अनु दायि ) तुझे शत्रु पराजयकारी शक्ति प्रदान करते हैं ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - भरद्वाजो बार्हस्पत्य ऋषिः । इन्द्रो देवता । छन्दः – १, ५ पंक्तिः । ३ भुर्रिक् पंक्तिः । २, ७, ८, ९ निचृत्त्रिष्टुप् । ४, ६ त्रिष्टुप् ।। नवर्च सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें