Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 6 के सूक्त 40 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 40/ मन्त्र 5
    ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः देवता - इन्द्र: छन्दः - स्वराट्पङ्क्ति स्वरः - पञ्चमः

    यदि॑न्द्र दि॒वि पार्ये॒ यदृध॒ग्यद्वा॒ स्वे सद॑ने॒ यत्र॒ वासि॑। अतो॑ नो य॒ज्ञमव॑से नि॒युत्वा॑न्त्स॒जोषाः॑ पाहि गिर्वणो म॒रुद्भिः॑ ॥५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यत् । इ॒न्द्र॒ । दि॒वि । पार्ये॑ । यत् । ऋध॑क् । यत् । वा॒ । स्वे । सद॑ने । यत्र॑ । वा॒ । असि॑ । अतः॑ । नः॒ । य॒ज्ञम् । अव॑से । नि॒युत्वा॑न् । स॒ऽजोषाः॑ । पा॒हि॒ । गि॒र्व॒णः॒ । म॒रुत्ऽभिः॑ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यदिन्द्र दिवि पार्ये यदृधग्यद्वा स्वे सदने यत्र वासि। अतो नो यज्ञमवसे नियुत्वान्त्सजोषाः पाहि गिर्वणो मरुद्भिः ॥५॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यत्। इन्द्र। दिवि। पार्ये। यत्। ऋधक्। यत्। वा। स्वे। सदने। यत्र। वा। असि। अतः। नः। यज्ञम्। अवसे। नियुत्वान्। सऽजोषाः। पाहि। गिर्वणः। मरुत्ऽभिः ॥५॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 40; मन्त्र » 5
    अष्टक » 4; अध्याय » 7; वर्ग » 12; मन्त्र » 5

    भावार्थ -
    हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यवन् ! राजन् ! तू ( यत् ) जब ( पार्ये ) पालन करने योग्य ( दिवि ) तेजस्वी, और सबको रुचने वाले कमनीय, राज्यपद वा आसन पर और ( यत् ) जब ( ऋधक् वा ) उससे पृथक् भी हो, ( यद् वा ) अथवा जब तुम ( स्वे सदने ) अपने आसन वा गृह में ( यत्र वा असि ) या जहां कहीं, जिस स्थिति में भी हो ( अतः ) वहां से ही हे (गिर्वणः) वाणी द्वारा स्तुति करने योग्य ! आप (नियुत्वान्) लक्षों सेनाओं, नियुक्त भृत्यों तथा अश्व सैन्य के स्वामी होकर (स-जोषाः) प्रीतिपूर्वक ( मरुद्भिः ) वायुवत् बलवान् मनुष्यों सहित ( अवसे ) रक्षा करने के लिये ( नः यज्ञं पाहि ) हमारे यज्ञ, राष्ट्र का पालन कर । इति द्वादशो वर्गः ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - भरद्वाजो बार्हस्पत्य ऋषि: ।। इन्द्रो देवता ।। छन्दः – १, ३ विराट् त्रिष्टुप् । २ त्रिष्टुप् । ४ भुरिक् पंक्तिः । ५ स्वराट् पंक्तिः । पञ्चर्चं सूक्तम् ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top