ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 16/ मन्त्र 8
येषा॒मिळा॑ घृ॒तह॑स्ता दुरो॒ण आँ अपि॑ प्रा॒ता नि॒षीद॑ति। ताँस्त्रा॑यस्व सहस्य द्रु॒हो नि॒दो यच्छा॑ नः॒ शर्म॑ दीर्घ॒श्रुत् ॥८॥
स्वर सहित पद पाठयेषा॑म् । इळा॑ । घृ॒तऽह॑स्ता । दु॒रो॒णे । आ । अपि॑ । प्रा॒ता । नि॒ऽसीद॑ति । तान् । त्रा॒य॒स्व॒ । स॒ह॒स्य॒ । द्रु॒हः । नि॒दः । यच्छ॑ । नः॒ । शर्म॑ । दी॒र्घ॒ऽश्रुत् ॥
स्वर रहित मन्त्र
येषामिळा घृतहस्ता दुरोण आँ अपि प्राता निषीदति। ताँस्त्रायस्व सहस्य द्रुहो निदो यच्छा नः शर्म दीर्घश्रुत् ॥८॥
स्वर रहित पद पाठयेषाम्। इळा। घृतऽहस्ता। दुरोणे। आ। अपि। प्राता। निऽसीदति। तान्। त्रायस्व। सहस्य। द्रुहः। निदः। यच्छ। नः। शर्म। दीर्घऽश्रुत् ॥८॥
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 16; मन्त्र » 8
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 22; मन्त्र » 2
अष्टक » 5; अध्याय » 2; वर्ग » 22; मन्त्र » 2
विषय - उससे नाना प्रार्थनाएं ।
भावार्थ -
( येषां ) जिन पुरुषों के ( दुरोणे ) घर में ( इला ) पूज्य देवी, आदर सत्कार और शुभ कामना का पात्र होकर ( घृतहस्ता ) पूज्यों का आदर सत्कार करने के निमित्त जलपात्र हाथ में लिये (प्राता) पूर्ण पात्र होकर (अपि निषीदति) विराजती है, हे (सहस्य ) बलवन् ! तू ( तान् त्रायस्व ) उनकी रक्षा कर और (द्रहः ) द्रोही और (निदः) निन्दकों को ( आ अपि यच्छ ) निग्रह कर और तू ( दीर्घश्रुत् ) दीर्घ काल तक ज्ञान श्रवण करने हारा होकर (नः ) हमें ( शर्म यच्छ ) सुख प्रदान करे।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः। अग्निर्देवता॥ छन्द्रः - १ स्वराडनुष्टुप्। ५ निचृदनुष्टुप्। ७ अनुष्टुप्।। ११ भुरिगनुष्टुप्। २ भुरिग्बृहती। ३ निचृद् बृहती। ४, ९, १० बृहती। ६, ८, १२ निचृत्पंक्तिः।।
इस भाष्य को एडिट करें