ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 12/ मन्त्र 33
ऋषिः - पर्वतः काण्वः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - स्वराडार्च्युष्निक्
स्वरः - ऋषभः
सु॒वीर्यं॒ स्वश्व्यं॑ सु॒गव्य॑मिन्द्र दद्धि नः । होते॑व पू॒र्वचि॑त्तये॒ प्राध्व॒रे ॥
स्वर सहित पद पाठसु॒ऽवीर्य॑म् । सु॒ऽअश्व्य॑म् । सु॒ऽगव्य॑म् । इ॒न्द्र॒ । द॒द्धि॒ । नः॒ । होता॑ऽइव । पू॒र्वऽचि॑त्तये । प्र । अ॒ध्व॒रे ॥
स्वर रहित मन्त्र
सुवीर्यं स्वश्व्यं सुगव्यमिन्द्र दद्धि नः । होतेव पूर्वचित्तये प्राध्वरे ॥
स्वर रहित पद पाठसुऽवीर्यम् । सुऽअश्व्यम् । सुऽगव्यम् । इन्द्र । दद्धि । नः । होताऽइव । पूर्वऽचित्तये । प्र । अध्वरे ॥ ८.१२.३३
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 12; मन्त्र » 33
अष्टक » 6; अध्याय » 1; वर्ग » 6; मन्त्र » 8
अष्टक » 6; अध्याय » 1; वर्ग » 6; मन्त्र » 8
विषय - राजा के कर्त्तव्यों का वर्णन ।
भावार्थ -
हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यवन् ! हे तेजोमय ! हे ऐश्वर्यप्रद ! जिस प्रकार ( अध्वरे पूर्वचित्तये होता इव ) यज्ञ में पूर्ण ज्ञानवान् पुरुष के उपकारार्थ दानशील यजमान, उत्तम अश्व गौ आदियुक्त धन प्रदान करता है उसी प्रकार प्रभो ! तू ( नः ) हमें भी ( पूर्व-चित्तये ) पूर्ण ज्ञान प्राप्त करने के लिये और पूर्व विद्यमान पदार्थों का ज्ञान करने के लिये वा हमारे पूर्व विद्यमान चेतनावान् आत्मा को ( सुवीर्यं ) उत्तम वीर्ययुक्त, ( सु-अश्व्यं ) उत्तम आशुगामी मन से युक्त, ( सुगव्यम् ) उत्तम इन्द्रियगण ( दद्धि ) प्रदान करता है । इति षष्ठो वर्गः ॥ इति द्वितीयोऽनुवाकः !!
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - पर्वतः काण्व ऋषिः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१, २, ८, ९, १५, १६, २०, २१, २५, ३१, ३२ निचृदुष्णिक्। ३—६, १०—१२, १४, १७, १८, २२—२४, २६—३० उष्णिक्। ७, १३, १९ आर्षीविराडुष्णिक्। ३३ आर्ची स्वराडुष्णिक्॥ त्रयस्त्रिंशदृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें