Loading...
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 6/ मन्त्र 4
    ऋषिः - वत्सः काण्वः देवता - इन्द्र: छन्दः - गायत्री स्वरः - षड्जः

    सम॑स्य म॒न्यवे॒ विशो॒ विश्वा॑ नमन्त कृ॒ष्टय॑: । स॒मु॒द्राये॑व॒ सिन्ध॑वः ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सम् । अ॒स्य॒ । म॒न्यवे॑ । विशः॑ । विश्वाः॑ । न॒म॒न्त॒ । कृ॒ष्टयः॑ । स॒मु॒द्राय॑ऽइव । सिन्ध॑वः ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    समस्य मन्यवे विशो विश्वा नमन्त कृष्टय: । समुद्रायेव सिन्धवः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सम् । अस्य । मन्यवे । विशः । विश्वाः । नमन्त । कृष्टयः । समुद्रायऽइव । सिन्धवः ॥ ८.६.४

    ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 6; मन्त्र » 4
    अष्टक » 5; अध्याय » 8; वर्ग » 9; मन्त्र » 4

    भावार्थ -
    ( समुद्राय-इव सिन्धवः ) नदियें जिस प्रकार समुद्र को प्राप्त होने के लिये ( नमन्तः ) उसकी ओर ही झुक जाती हैं उसी प्रकार ( विश्वाः विशः कृष्टयः ) समस्त प्रजाएं, शत्रु कर्षण करने वाली सेनायें और कृषक जन ( अस्य मन्यवे ) इस प्रभु के ज्ञान को प्राप्त करने के लिये उसी के समक्ष ( सं नमन्त ) मिलकर झुकती हैं । (२) इसी प्रकार प्रबल राजा के ( मन्यवे ) क्रोध के आगे समस्त प्रजाएं झुकती हैं ।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वत्सः काण्व ऋषिः ॥ १—४५ इन्द्रः। ४६—४८ तिरिन्दिरस्य पारशव्यस्य दानस्तुतिर्देवताः॥ छन्दः—१—१३, १५—१७, १९, २५—२७, २९, ३०, ३२, ३५, ३८, ४२ गायत्री। १४, १८, २३, ३३, ३४, ३६, ३७, ३९—४१, ४३, ४५, ४८ निचृद् गायत्री। २० आर्ची स्वराड् गायत्री। २४, ४७ पादनिचृद् गायत्री। २१, २२, २८, ३१, ४४, ४६ आर्षी विराड् गायत्री ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top