ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 90/ मन्त्र 6
तमु॑ त्वा नू॒नम॑सुर॒ प्रचे॑तसं॒ राधो॑ भा॒गमि॑वेमहे । म॒हीव॒ कृत्ति॑: शर॒णा त॑ इन्द्र॒ प्र ते॑ सु॒म्ना नो॑ अश्नवन् ॥
स्वर सहित पद पाठतम् । ऊँ॒ इति॑ । त्वा॒ । नू॒नम् । अ॒सु॒र॒ । प्रऽचे॑तसम् । राधः॑ । भा॒गम्ऽइ॑व । ई॒म॒हे॒ । म॒हीऽइ॑व । कृत्तिः॑ । श॒र॒णा । ते॒ । इ॒न्द्र॒ । प्र । ते॒ । सु॒म्ना । नः॒ । अ॒श्न॒व॒त् ॥
स्वर रहित मन्त्र
तमु त्वा नूनमसुर प्रचेतसं राधो भागमिवेमहे । महीव कृत्ति: शरणा त इन्द्र प्र ते सुम्ना नो अश्नवन् ॥
स्वर रहित पद पाठतम् । ऊँ इति । त्वा । नूनम् । असुर । प्रऽचेतसम् । राधः । भागम्ऽइव । ईमहे । महीऽइव । कृत्तिः । शरणा । ते । इन्द्र । प्र । ते । सुम्ना । नः । अश्नवत् ॥ ८.९०.६
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 90; मन्त्र » 6
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 13; मन्त्र » 6
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 13; मन्त्र » 6
विषय - पक्षान्तर में राजा के कर्त्तव्यों का वर्णन।
भावार्थ -
हे ( असुर ) प्राण, जीवन के देने वाले ! हे बलशालिन् ! (प्र-चेतसं ) उत्कृष्ट चित्त वाले ( त्वा ) तुझ से (भागम् इव राधः ईमहे ) अपने पिता से प्राप्तव्य भाग के समान ही हम धन की याचना करते हैं। (ते) तेरा ( कृत्तिः ) श्रमपूर्वक काट कर संग्रह करने योग्य खेती ( ते शरणा ) तेरी शरणदायिनी सम्पदा ( मही इव ) यह बड़ी भारी भूमि है हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यवन् ! ( ते सुम्ना नः प्राश्नवन् ) तेरे दिये नाना सुख हमें खूब प्राप्त हो। इति त्रयोदशो वर्गः।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - नृमेधपुरुमेधावृषी॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१ निचृद् बृहती। ३ विराड् बृहती। ५ पादनिचृद् बृहती। २, ४ पादनिचृत् पंक्तिः। ६ निचृत् पंक्तिः॥ षडृचं सूकम्॥
इस भाष्य को एडिट करें