English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 97/ मन्त्र 15
तन्म॑ ऋ॒तमि॑न्द्र शूर चित्र पात्व॒पो न व॑ज्रिन्दुरि॒ताति॑ पर्षि॒ भूरि॑ । क॒दा न॑ इन्द्र रा॒य आ द॑शस्येर्वि॒श्वप्स्न्य॑स्य स्पृह॒याय्य॑स्य राजन् ॥
स्वर सहित पद पाठतत् । मा॒ । ऋ॒तम् । इ॒न्द्र॒ । शू॒र॒ । चि॒त्र॒ । पा॒तु॒ । अ॒पः । न । व॒ज्रि॒न् । दुः॒ऽइ॒ता । अति॑ । प॒र्षि॒ । भूरि॑ । क॒दा । नः॒ । इ॒न्द्र॒ । रा॒यः । आ । द॒श॒स्येः॒ । वि॒श्वऽप्स्न्य॑स्य । स्पृ॒ह॒याय्य॑स्य । रा॒ज॒न् ॥
स्वर रहित मन्त्र
तन्म ऋतमिन्द्र शूर चित्र पात्वपो न वज्रिन्दुरिताति पर्षि भूरि । कदा न इन्द्र राय आ दशस्येर्विश्वप्स्न्यस्य स्पृहयाय्यस्य राजन् ॥
स्वर रहित पद पाठतत् । मा । ऋतम् । इन्द्र । शूर । चित्र । पातु । अपः । न । वज्रिन् । दुःऽइता । अति । पर्षि । भूरि । कदा । नः । इन्द्र । रायः । आ । दशस्येः । विश्वऽप्स्न्यस्य । स्पृहयाय्यस्य । राजन् ॥ ८.९७.१५
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 97; मन्त्र » 15
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 38; मन्त्र » 5
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 38; मन्त्र » 5
विषय - राजा के कर्त्तव्य के साथ साथ परमेश्वर के गुणों का वर्णन।
भावार्थ -
हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यप्रद ! ( तत् ऋतम् ) वह सत्य ज्ञान ( मे पातु ) मेरी रक्षा करे। हे ( चित्र ) पूज्य ! हे अद्भुत गुण कर्म स्वभाव ! हे ( वज्रिन् ) बलवन् ! ( अपः न ) जलों के समान तू ( भूरि दुरिता अति पर्षि ) बहुत से दुःखों और पापों से पारकर। हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यवन् ! ( विश्वप्स्न्यस्य ) सब प्रकार के ( स्पृहयाय्यस्य ) चाहने योग्य ( रायः ) धन का हे ( राजन् ) तेजस्विन् ! तू ( नः कदा आ दशस्ये ) हमें कब प्रदान करेगा। इत्यष्टात्रिंशो वर्गः॥ इति षष्ठोऽध्यायः।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -
रेभः काश्यप ऋषिः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१, ११ विराड् बृहती। २, ६, ९, १२ निचृद् बृहती। ४, ५, बृहती। ३ भुरिगनुष्टुप्। ७ अनुष्टुप्। १० भुरिग्जगती। १३ अतिजगती। १५ ककुम्मती जगती। १४ विराट् त्रिष्टुप्॥ पञ्चदशर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें