ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 97/ मन्त्र 14
त्वं पुर॑ इन्द्र चि॒किदे॑ना॒ व्योज॑सा शविष्ठ शक्र नाश॒यध्यै॑ । त्वद्विश्वा॑नि॒ भुव॑नानि वज्रि॒न्द्यावा॑ रेजेते पृथि॒वी च॑ भी॒षा ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । पुरः॑ । इ॒न्द्र॒ । चि॒कित् । ए॒नाः॒ । वि । ओज॑सा । स॒वि॒ष्ठ॒ । श॒क्र॒ । ना॒श॒यध्यै॑ । त्वत् । विश्वा॑नि । भुव॑नानि । व॒ज्रि॒न् । द्यावा॑ । रे॒जे॒ते॒ इति॑ । पृ॒थि॒वी इति॑ । च॒ । भी॒षा ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वं पुर इन्द्र चिकिदेना व्योजसा शविष्ठ शक्र नाशयध्यै । त्वद्विश्वानि भुवनानि वज्रिन्द्यावा रेजेते पृथिवी च भीषा ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । पुरः । इन्द्र । चिकित् । एनाः । वि । ओजसा । सविष्ठ । शक्र । नाशयध्यै । त्वत् । विश्वानि । भुवनानि । वज्रिन् । द्यावा । रेजेते इति । पृथिवी इति । च । भीषा ॥ ८.९७.१४
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 97; मन्त्र » 14
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 38; मन्त्र » 4
अष्टक » 6; अध्याय » 6; वर्ग » 38; मन्त्र » 4
विषय - राजा के कर्त्तव्य के साथ साथ परमेश्वर के गुणों का वर्णन।
भावार्थ -
हे ( इन्द्र ) ऐश्वर्यवन् ! हे ( शविष्ठ ) सब से अधिक शक्तिमान् ! हे ( शक्र ) शक्ति के देने हारे ! तू ( ओजसा ) अपने बल पराक्रम से ( पुरः नाशयध्यै चिकित् ) शत्रुओं नगरियों, गढ़ियों को विनाश करना भली प्रकार जान। हे ( वञ्चिन् ) वीर्यवन् ! ( विश्वानि भुवना द्यावा पृथिवी च ) समस्त भुवन, सूर्य और पृथिवी सब ( त्वद् भीषा रेजेते ) तेरे भय से चल रहे हैं।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - रेभः काश्यप ऋषिः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१, ११ विराड् बृहती। २, ६, ९, १२ निचृद् बृहती। ४, ५, बृहती। ३ भुरिगनुष्टुप्। ७ अनुष्टुप्। १० भुरिग्जगती। १३ अतिजगती। १५ ककुम्मती जगती। १४ विराट् त्रिष्टुप्॥ पञ्चदशर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें