अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 21/ मन्त्र 4
ए॒भिर्द्युभि॑र्सु॒मना॑ ए॒भिरिन्दु॑भिर्निरुन्धा॒नो अम॑तिं॒ गोभि॑र॒श्विना॑। इन्द्रे॑ण॒ दस्युं॑ द॒रय॑न्त॒ इन्दु॑भिर्यु॒तद्वे॑षसः समि॒षा र॑भेमहि ॥
स्वर सहित पद पाठए॒भि: । द्युऽभि॑: । सु॒ऽमना॑ । ए॒भि: । इन्दु॑ऽभि: । नि॒ऽरु॒न्धा॒न: । अम॑तिम् । गोभि॑: । अ॒श्विना॑ ॥ इन्द्रे॑ण । दस्यु॑म् । दु॒रय॑न्त: । इन्दु॑ऽभि: । यु॒तऽद्वे॑षस: । सम् । इ॒षा । र॒भे॒म॒हि॒ ॥२१.४॥
स्वर रहित मन्त्र
एभिर्द्युभिर्सुमना एभिरिन्दुभिर्निरुन्धानो अमतिं गोभिरश्विना। इन्द्रेण दस्युं दरयन्त इन्दुभिर्युतद्वेषसः समिषा रभेमहि ॥
स्वर रहित पद पाठएभि: । द्युऽभि: । सुऽमना । एभि: । इन्दुऽभि: । निऽरुन्धान: । अमतिम् । गोभि: । अश्विना ॥ इन्द्रेण । दस्युम् । दुरयन्त: । इन्दुऽभि: । युतऽद्वेषस: । सम् । इषा । रभेमहि ॥२१.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 21; मन्त्र » 4
विषय - परमेश्वर और राजा।
भावार्थ -
(सुमनाः) उत्तम ज्ञानवान् और उत्तम चित्त वाला राजा (एभिः) इन (द्युमिः) तेजों से और (एभिः) इन (इन्दुभिः) धनादि ऐश्वर्यों से (गोभिः) गौ आदि पशुओं से और (अश्विना) अश्व वाले सैन्य से (अमतिम्) दारिद्रय को और अदम्य शत्रु को और अज्ञान को (निरुन्धानः) रोकता हुआ रह। और हम लोग (इन्द्रेण) इस ऐश्वर्य वाला राजा और (इन्दुभिः) युद्ध में द्रुतगति से जाने वाले वीर पुरुषों के द्वारा (दस्युं दरयन्तः) दस्यु को भयभीत करते हुए परस्पर (युतद्वेषा सः) सब द्वेषों से रहित होकर (इषा) अन्न, बल और ज्ञान से (समू रभेमहि) एकत्र होकर रहें।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - सव्य आंगिरस ऋषिः। इन्द्रो देवता। १-९ जगन्यः। १०, ११ त्रिष्टुभौ। एकादशर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें