अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 31/ मन्त्र 1
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - पाप्महा, अग्निः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - यक्ष्मनाशन सूक्त
वि दे॒वा ज॒रसा॑वृत॒न्वि त्वम॑ग्ने॒ अरा॑त्या। व्यहं सर्वे॑ण पा॒प्मना॒ वि यक्ष्मे॑ण॒ समायु॑षा ॥
स्वर सहित पद पाठवि । दे॒वा: । ज॒रसा॑ । अ॒वृ॒त॒न् । वि । त्वम् । अ॒ग्ने॒ । अरा॑त्या । वि । अ॒हम् । सर्वे॑ण । पा॒प्मना॑ । वि । यक्ष्मे॑ण । सम् । आयु॑षा ॥३१.१॥
स्वर रहित मन्त्र
वि देवा जरसावृतन्वि त्वमग्ने अरात्या। व्यहं सर्वेण पाप्मना वि यक्ष्मेण समायुषा ॥
स्वर रहित पद पाठवि । देवा: । जरसा । अवृतन् । वि । त्वम् । अग्ने । अरात्या । वि । अहम् । सर्वेण । पाप्मना । वि । यक्ष्मेण । सम् । आयुषा ॥३१.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 31; मन्त्र » 1
विषय - पाप से मुक्त होने का उपाय ।
भावार्थ -
हे (देवाः) इन्द्रियगणों ! और विद्वान् पुरुषों ! (जरसा वि अवृतन्) शरीर की आयु का नाश करने वाले बुढ़ापे से दूर रहो, हे (अग्ने) विद्वान् या परमेश्वर ! (त्वम्) तू (अरात्या) कंजूस शत्रु से (वि) हमें दूर रख, (अहम्) और मैं (सर्वेण पाप्मना) सब प्रकार के पाप=मानसिक बुराइयों से (वि) स्वयं दूर रहूं और हे शिष्य ! तुझे भी दूर रक्खूं । (यक्ष्मेण वि) रोग से भी तुझे दूर रक्खूं और स्वयं भी दूर रहूं। और (आयुषा सम्) तुझे आयु से संयुक्त करूं, तेरी आयुवृद्धि करूं और स्वयं भी आयु से सम्पन्न होऊं ।
टिप्पणी -
‘जरसासृतन्’ इति प्रामादिकः क्वचित्।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ब्रह्मा ऋषिः। पाप्महा देवता। १-३, ६-११ अनुष्टुभः। ७ भुरिग। ५ विराङ् प्रस्तार पंक्तिः। एकादशर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें