English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 431
ऋषिः - ऋण0त्रसदस्यू
देवता - पवमानः सोमः
छन्दः - द्विपदा विराट् पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
0
इ꣡न्दुः꣢ पविष्ट꣣ चा꣢रु꣣र्म꣡दा꣢या꣣पा꣢मु꣣प꣡स्थे꣢ क꣣वि꣡र्भ꣢꣯गाय ॥४३१॥
स्वर सहित पद पाठइ꣡न्दुः꣢ । प꣣विष्ट । चा꣡रुः꣢꣯ । म꣡दा꣢꣯य । अ꣣पा꣢म् । उ꣣प꣡स्थे꣢ । उ꣣प꣢ । स्थे꣣ । कविः꣢ । भ꣡गा꣢꣯य ॥४३१॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्दुः पविष्ट चारुर्मदायापामुपस्थे कविर्भगाय ॥४३१॥
स्वर रहित पद पाठ
इन्दुः । पविष्ट । चारुः । मदाय । अपाम् । उपस्थे । उप । स्थे । कविः । भगाय ॥४३१॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 431
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 5; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 9;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 5; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 9;
Acknowledgment
विषय - पुन्हा परमेश्वर आणि राजा यांविषयी -
शब्दार्थ -
(चाकः) रमणीय (कविः) दूरदर्शी, मेधावी आणि (इन्दुः) चंद्रासम आल्हादक व सोम औषधीप्रमाणे रसमय, शान्तिदायक सौम्य प्रकाश (उत्साह व प्रेरणा) देणारा परमेश्वर आणि राजा (मदाय) आनंद - निर्मितीसाठी व (भगाय) ऐश्वर्य प्राप्तीसाठी (अपाम्) प्राणांसम वा जलराम शांत असलेल्या प्रजाजनांमध्ये (अस्ये) --होऊन वा जवळ जाऊन प्रजेला / उपाजकाला (पविष्ट) पवित्र्य देवो.।। २।।
या मंत्रात अर्थश्लेष अलंकार आहे.।। ५।।
भावार्थ - परमेश्वराप्रमाणे राजादेखील चारुदर्शन (सुंदर) क्रान्तदर्शी (दूरचा विचार करणारा) विवेकी, चंद्राप्रमाणे प्रिय, प्रेमरस व वीररसाने परिप्लुत, परमानंद दाता, धनदाता, पवित्र आणि पावित्र्यकारी असावा।। ५।।
इस भाष्य को एडिट करें