English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 34/ मन्त्र 3
सूक्त - अथर्वा
देवता - अग्निः, विश्वकर्मा
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - पशुगण सूक्त
ये ब॒ध्यमा॑न॒मनु॒ दीध्या॑ना अ॒न्वैक्ष॑न्त॒ मन॑सा॒ चक्षु॑षा च। अ॒ग्निष्टानग्रे॒ प्र मु॑मोक्तु दे॒वो वि॒श्वक॑र्मा प्र॒जया॑ संररा॒णः ॥
स्वर सहित पद पाठये । ब॒ध्यमा॑नम् । अनु॑ । दीध्या॑ना: । अ॒नु॒ऽऐक्ष॑न्त । मन॑सा । चक्षु॑षा । च॒ । अ॒ग्नि: । तान् । अग्रे॑ । प्र । मु॒मो॒क्तु॒ । दे॒व: । वि॒श्वऽक॑र्मा । प्र॒ऽजया॑ । स॒म्ऽर॒रा॒ण: ॥३४.३॥
स्वर रहित मन्त्र
ये बध्यमानमनु दीध्याना अन्वैक्षन्त मनसा चक्षुषा च। अग्निष्टानग्रे प्र मुमोक्तु देवो विश्वकर्मा प्रजया संरराणः ॥
स्वर रहित पद पाठये । बध्यमानम् । अनु । दीध्याना: । अनुऽऐक्षन्त । मनसा । चक्षुषा । च । अग्नि: । तान् । अग्रे । प्र । मुमोक्तु । देव: । विश्वऽकर्मा । प्रऽजया । सम्ऽरराण: ॥३४.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 34; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - বন্ধাৎ মোক্ষায়োপদেশঃ
भाषार्थ -
(যে) যে [মহাবিদ্বান্] (বধ্যমানম্ অনু) বন্ধনে আবদ্ধ [জীবের] প্রতি (দীধ্যানাঃ+সন্তঃ) প্রকাশ করে, (মনসা) মন থেকে (চ) এবং (চক্ষুষা) চক্ষু দ্বারা (অন্বৈক্ষন্ত) কৃপাপূর্বক নিরীক্ষণ করেছে, (তান্) সেই (অগ্রে=অগ্রে বর্ত্তমানান্) অগ্রগামীদের (অগ্নিঃ) সর্বব্যাপক, (দেবঃ) প্রকাশস্বরূপ, (বিশ্বকর্মা) সর্বরচয়িতা/সর্বকর্তা পরমেশ্বর, (প্রজয়া) প্রজা [সৃষ্টির] সাথে (সংররাণঃ=সংরমমাণঃ) আনন্দ করে (প্র) উত্তমরূপে (মুমোক্তু) [বিঘ্ন থেকে] মুক্ত করেন/করুন ॥৩॥
भावार्थ - যে মহাত্মা নিজের মানসিক ও শারীরিক শক্তি দ্বারা অজ্ঞানের কারণে দুঃখে নিমজ্জিতদের উদ্ধারে সমর্থ হয়, সেই সর্বশক্তিমান্ সর্বকর্তা পরমেশ্বর সেই পরোপকারীদের সদা সহায়ক ও আনন্দদায়ক হয়॥৩॥ (বধ্যমানম্) এর স্থানে (বধ্যমানম্) এবং (অনু দীধ্যানাঃ) দুটি পদের স্থানে [অনুদীধ্যানাঃ] একটি পদ সায়ণভাষ্যে আছে ॥
इस भाष्य को एडिट करें