English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 34/ मन्त्र 4
सूक्त - अथर्वा
देवता - वायुः, प्रजापतिः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - पशुगण सूक्त
ये ग्रा॒म्याः प॒शवो॑ वि॒श्वरू॑पा॒ विरू॑पाः॒ सन्तो॑ बहु॒धैक॑रूपाः। वा॒युष्टानग्रे॒ प्र मु॑मोक्तु दे॒वः प्र॒जाप॑तिः प्र॒जया॑ संररा॒णः ॥
स्वर सहित पद पाठये । ग्रा॒म्या: । प॒शव॑: । वि॒श्वऽरू॑पा: । विऽरू॑पा: । सन्त॑: । ब॒हु॒ऽधा । एक॑ऽरूपा: । वा॒यु: । तान् । अग्रे॑ । प्र । मु॒मो॒क्तु॒ । दे॒व: । प्र॒जाऽप॑ति: । प्र॒ऽजया॑ । स॒म्ऽर॒रा॒ण: ॥३४.४॥
स्वर रहित मन्त्र
ये ग्राम्याः पशवो विश्वरूपा विरूपाः सन्तो बहुधैकरूपाः। वायुष्टानग्रे प्र मुमोक्तु देवः प्रजापतिः प्रजया संरराणः ॥
स्वर रहित पद पाठये । ग्राम्या: । पशव: । विश्वऽरूपा: । विऽरूपा: । सन्त: । बहुऽधा । एकऽरूपा: । वायु: । तान् । अग्रे । प्र । मुमोक्तु । देव: । प्रजाऽपति: । प्रऽजया । सम्ऽरराण: ॥३४.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 34; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - বন্ধাৎ মোক্ষায়োপদেশঃ
भाषार्थ -
(যে) যে (গ্রাম্যাঃ) গ্রামে স্থিতিশীল, (বিশ্বরূপাঃ) সব বর্ণবিশিষ্ট (পশবঃ) জীব (বহুধা) প্রায়ঃ (বিরূপাঃ) পৃথক্-পৃথক্ রূপবিশিষ্ট (সন্তঃ) হয়ে (একরূপাঃ) এক স্বভাবযুক্ত হয়, (তান্) সেই (অগ্রে=অগ্রে বর্ত্তমানান্ পশূন্) অগ্রবর্ত্তী জীবদের (বায়ুঃ) সর্বব্যাপী বা বলদায়ক (দেবঃ) প্রকাশস্বরূপ, (প্রজাপতিঃ) প্রজাদের রক্ষক পরমেশ্বর (প্রজয়া) প্রজাদের সাথে (সংররাণঃ=সংরমমাণঃ) আনন্দ করে (প্র) উত্তমরূপে (মুমোক্তু) মুক্ত করেন/করুন॥৪॥
भावार्थ - যে (গ্রাম্যাঃ) একসাথে ভোজনকারী/সহভোক্তা/সহভোজী মনুষ্য ভিন্ন দেশ, ভিন্ন অন্ন, জল, বায়ু হওয়ায় ভিন্নবর্ণ হয়েও এক ঈশ্বরের আজ্ঞাপালনে (একরূপ) তৎপর থাকে, পরমেশ্বর প্রসন্ন হয়ে সেই পুরুষার্থী মহাত্মাদের দুঃখ থেকে মুক্ত করে সদা আনন্দ প্রদান করেন ॥৪॥ ২–শুদ্ধবায়ু সব প্রাণীদের শারীরিক ও আত্মিক সুখ প্রদান করে ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें