English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 8/ मन्त्र 4
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - वनस्पतिः, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - विराडनुष्टुप्
सूक्तम् - क्षेत्रियरोगनाशन
नम॑स्ते॒ लाङ्ग॑लेभ्यो॒ नम॑ ईषायु॒गेभ्यः॑। वी॒रुत्क्षे॑त्रिय॒नाश॒न्यप॑ क्षेत्रि॒यमु॑च्छतु ॥
स्वर सहित पद पाठनम॑: । ते॒ । लाङ्ग॑लेभ्य: । नम॑: । ई॒षा॒ऽयु॒गेभ्य॑: । वी॒रुत् । क्षे॒त्रि॒य॒ऽनाश॑नी । अप॑ । क्षे॒त्रि॒यम् । उ॒च्छ॒तु॒ ॥८.४॥
स्वर रहित मन्त्र
नमस्ते लाङ्गलेभ्यो नम ईषायुगेभ्यः। वीरुत्क्षेत्रियनाशन्यप क्षेत्रियमुच्छतु ॥
स्वर रहित पद पाठनम: । ते । लाङ्गलेभ्य: । नम: । ईषाऽयुगेभ्य: । वीरुत् । क्षेत्रियऽनाशनी । अप । क्षेत्रियम् । उच्छतु ॥८.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 8; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - পৌরুষমুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
[হে ঈশ্বর !] (লাঙ্গলেভ্যঃ) লাঙ্গল [এর দৃঢ়তা] এর জন্য (নমঃ তে=নমস্তে) তোমাকে নমস্কার এবং (ঈষাযুগেভ্যঃ) হরস [লাঙ্গলের লম্বা দণ্ড] এবং জোয়ালের [দৃঢ়তা] এর জন্য (নমঃ) নমস্কার। (ক্ষেত্রিয়নাশনী) শরীর বা বংশের দোষ বা রোগনাশক (বীরুৎ) ঔষধি (ক্ষেত্রিয়ম্) শরীর বা বংশের দোষ বা রোগকে (অপ+উচ্ছতু) নিষ্কাশিত/বহিষ্কার করে/করুক ॥৪॥
भावार्थ - যেমন কৃষক লাঙ্গল আদি উপযোগী ও দৃঢ় সামগ্রীর প্রয়োগ দ্বারা অন্ন উৎপন্ন করে, সেভাবেই সব মনুষ্য পরমেশ্বরের নিয়ম সাক্ষাৎ করে উদ্যোগের সাথে চেষ্টাপূর্বক শরীর ও অন্তঃকরণের দৃঢ়তা করে উপকারী হোক এবং সদা আনন্দ ভোগ করুক ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें