English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 31/ मन्त्र 2
अरं॒ कामा॑य॒ हर॑यो दधन्विरे स्थि॒राय॑ हिन्व॒न्हर॑यो॒ हरी॑ तु॒रा। अर्व॑द्भि॒र्यो हरि॑भि॒र्जोष॒मीय॑ते॒ सो अ॑स्य॒ कामं॒ हरि॑वन्तमानशे ॥
स्वर सहित पद पाठअर॑म् । कामा॑य । हर॑य: । द॒ध॒न्वि॒रे॒ । स्थि॒राय॑ । हि॒न्व॒न् । हर॑य: । हरी॒ इति॑ । तु॒रा ॥ अर्व॑त्ऽभि: । य: । हरिऽभि: । जोष॑म् । ईय॑ते । स: । अ॒स्य॒ । काम॑म् । हरि॑ऽवन्तम् । आ॒न॒शे॒ ॥३१.२॥
स्वर रहित मन्त्र
अरं कामाय हरयो दधन्विरे स्थिराय हिन्वन्हरयो हरी तुरा। अर्वद्भिर्यो हरिभिर्जोषमीयते सो अस्य कामं हरिवन्तमानशे ॥
स्वर रहित पद पाठअरम् । कामाय । हरय: । दधन्विरे । स्थिराय । हिन्वन् । हरय: । हरी इति । तुरा ॥ अर्वत्ऽभि: । य: । हरिऽभि: । जोषम् । ईयते । स: । अस्य । कामम् । हरिऽवन्तम् । आनशे ॥३१.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 31; मन्त्र » 2
मन्त्र विषय - পুরুষার্থকরণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(হরয়ঃ) সিংহ [সমান বলবান্] (হরয়ঃ) দুঃখ হরণকারী মনুষ্যগণ (কামায়) কামনা পূরণ করার জন্য (তুরা) শীঘ্রকারী (হরী) দুঃখ হরনকারী দুই, বল ও পরাক্রমকে (স্থিরায়) দৃঢ়স্বভাবযুক্ত [সেনাপতি] এর জন্য (অরম্) পর্যাপ্ত (দধন্বিরে) প্রাপ্ত করেছে এবং (হিন্বন্) বৃদ্ধি করেছে। (যঃ) যে মনুষ্য (অর্বদ্ভিঃ) ঘোড়া [সমান শীঘ্রগামী] (হরিভিঃ) দুঃখ হরণকারী মনুষ্যদের সাথে (জোষম্) প্রীতি (ঈয়তে) প্রাপ্ত করে, (সঃ) সেই (হরিবন্তম্) শ্রেষ্ঠ মনুষ্যযুক্ত (অস্য) নিজের (কামম্) কামনাকে (আনশে) বিস্তৃত করেছেন ॥২॥
भावार्थ - যেখানে বিদ্বান রাজার জন্য বল ও পরাক্রম করেন এবং রাজা বিদ্বানদের প্রতি প্রীতি করেন, সেখানে সকল উত্তম কামনা পূর্ণ হয়ে আনন্দ বৃদ্ধি পায় ॥২॥
इस भाष्य को एडिट करें