English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 31/ मन्त्र 5
उ॒त स्म॒ सद्म॑ हर्य॒तस्य॑ प॒स्त्योरत्यो॒ न वाजं॒ हरि॑वाँ अचिक्रदत्। म॒ही चि॒द्धि धि॒षणाह॑र्य॒दोज॑सा बृ॒हद्वयो॑ दधिषे हर्य॒तश्चि॒दा ॥
स्वर सहित पद पाठउ॒त । स्म॒ । सद्म॑ । ह॒र्य । त॒स्य॑ । प॒स्त्यो॑: । न । वाज॑म् । हरि॑ऽवान् । अ॒चि॒क्र॒दत् ॥ म॒ही । चि॒त् । हि । धि॒ष्णा॑ । अह॑र्यत् । ओज॑सा । बृ॒हत् । वय॑: । द॒धि॒षे॒ । ह॒र्य॒त: । चि॒त् । आ ॥३१.५॥
स्वर रहित मन्त्र
उत स्म सद्म हर्यतस्य पस्त्योरत्यो न वाजं हरिवाँ अचिक्रदत्। मही चिद्धि धिषणाहर्यदोजसा बृहद्वयो दधिषे हर्यतश्चिदा ॥
स्वर रहित पद पाठउत । स्म । सद्म । हर्य । तस्य । पस्त्यो: । न । वाजम् । हरिऽवान् । अचिक्रदत् ॥ मही । चित् । हि । धिष्णा । अहर्यत् । ओजसा । बृहत् । वय: । दधिषे । हर्यत: । चित् । आ ॥३१.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 31; मन्त्र » 5
मन्त्र विषय - পুরুষার্থকরণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(হর্যতস্য) কামনাযোগ্য [সেই পূর্বোক্ত পুরুষ] এর (সদ্ম) ঘর (উত স্ম) অবশ্যই (পস্ত্যোঃ) আকাশ ও পৃথিবীতে [হয়েছে] এবং (হরিবান্) উত্তম পুরুষযুক্ত [সেই পুরুষ] (অত্যঃ ন) ঘোড়ার ন্যায় (বাজম্) অন্নকে (অচিক্রদৎ) আহ্বান করেছে −(মহী) পূজনীয় (ধিষণা) বেদবাণী (চিৎ) অবশ্য (হি) ই (ওজসা) বলপূর্বক [এই] (অহর্যৎ) কামনা করেছে। (হর্যতঃ) কামনাযোগ্য তুমি (চিৎ) ও (বৃহৎ) বৃহৎ (বয়ঃ) জীবনকে (আ) সকল দিক থেকে (দধিষে) ধারণ করেছো॥৫॥
भावार्थ - যে মনুষ্য পূর্বোক্ত প্রকারে বেদবাণী মান্য করে বলবান ও পরাক্রমী হয়, সেই মনুষ্যই আকাশ ও ভূমিতে রাজ্য করে বহু অন্ন প্রাপ্ত করে, তেমনই প্রত্যেক মনুষ্যের উচিত, নিজের জীবন তৈরী করা ॥৫॥
इस भाष्य को एडिट करें