English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 27/ मन्त्र 3
सूक्त - कपिञ्जलः
देवता - ओषधिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - शत्रुपराजय सूक्त
इन्द्रो॑ ह चक्रे त्वा बा॒हावसु॑रेभ्य॒ स्तरी॑तवे। प्राशं॒ प्रति॑प्राशो जह्यर॒सान्कृ॑ण्वोषधे ॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्र॑: । ह॒ । च॒क्रे॒ । त्वा॒ । बा॒हौ । असु॑रेभ्य: । स्तरी॑तवे । प्राश॑म् । प्रति॑ऽप्राश: । ज॒हि॒ । अ॒र॒सान् । कृ॒णु॒ । ओ॒ष॒धे॒ ॥२७.३॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रो ह चक्रे त्वा बाहावसुरेभ्य स्तरीतवे। प्राशं प्रतिप्राशो जह्यरसान्कृण्वोषधे ॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्र: । ह । चक्रे । त्वा । बाहौ । असुरेभ्य: । स्तरीतवे । प्राशम् । प्रतिऽप्राश: । जहि । अरसान् । कृणु । ओषधे ॥२७.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 27; मन्त्र » 3
भाषार्थ -
(ইন্দ্রঃ) জীবাত্মা (ত্বা) তোমাকে (বাহৌ) নিজ বাহুতে (চক্রে) করেছে, ধরেছে, (অসুরেভ্যঃ) অসুরদের জন্য, (স্তরীতবে) অর্থাৎ তাদের বিনাশের জন্য (প্রাশম্) প্রকর্ষরূপে ভোজনকারীকে উদ্দিষ্ট করে (প্রতিপ্রাশঃ) প্রতিদ্বন্দ্বী প্রাশকে (ওষধে) হে ঔষধি তুমি (জহি) নাশ করো (অরসান্ কুণু) এবং তাদের রসবিহীন করো।
टिप्पणी -
["বাহৌ" পদ দ্বারা সশরীর জীবাত্মা বলা হয়েছে। স্তৃণাতি বধকর্মা (নিঘং০ ২।১৯) বাহৌ = বাহুসংলগ্নে হস্তে, যথা "গঙ্গায়াং ঘোষাঃ" = গঙ্গা তটে ঘোষাঃ)। মন্ত্রে বাঁধনের অর্থের নির্দেশক কোনো পদ নেই।]