English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 107/ मन्त्र 14
चि॒त्रं दे॒वाना॒मुद॑गा॒दनी॑कं॒ चक्षु॑र्मि॒त्रस्य॒ वरु॑णस्या॒ग्नेः। आप्रा॒द्द्यावा॑पृथि॒वी अ॒न्तरि॑क्षं॒ सूर्य॑ आ॒त्मा जग॑तस्त॒स्थुष॑श्च ॥
स्वर सहित पद पाठचि॒त्रम् । दे॒वाना॑म् । उत् । अ॒गा॒त् । अनी॑कम् । चक्षु॑: । मि॒त्र॒स्य॑ । वरु॑णस्य । अ॒ग्ने: ॥ आ । अ॒प्रा॒त् । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । अ॒न्तरि॑क्षम् । सूर्य॑: । आ॒त्मा । जग॑त: । त॒स्थुष॑: । च॒ ॥१०७.१४॥
स्वर रहित मन्त्र
चित्रं देवानामुदगादनीकं चक्षुर्मित्रस्य वरुणस्याग्नेः। आप्राद्द्यावापृथिवी अन्तरिक्षं सूर्य आत्मा जगतस्तस्थुषश्च ॥
स्वर रहित पद पाठचित्रम् । देवानाम् । उत् । अगात् । अनीकम् । चक्षु: । मित्रस्य । वरुणस्य । अग्ने: ॥ आ । अप्रात् । द्यावापृथिवी इति । अन्तरिक्षम् । सूर्य: । आत्मा । जगत: । तस्थुष: । च ॥१०७.१४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 107; मन्त्र » 14
भाषार्थ -
(দেবানাম্) দিব্যপ্রকাশ-সমূহের (চিত্রম্) অদ্ভুত (অনীকম্) সমূহরূপ পরমেশ্বর (উদগাৎ) আমার হৃদয়াকাশে উদিত হয়েছেন। এই পরমেশ্বর (অগ্নেঃ) অগ্নি (বরুণস্য) বায়ু, এবং (মিত্রস্য) সূর্যের (চক্ষুঃ) মানো চক্ষু। ইনি (দ্যাবাপৃথিবী) দ্যুলোক এবং পৃথিবীলোকে, তথা (অন্তরিক্ষম্) অন্তরিক্ষে (আ প্রাৎ) ব্যাপ্ত। (সূর্যঃ) সূর্যসম-প্রকাশী আদিত্যবর্ণী বা সূর্য-সমূহের সূর্য পরমেশ্বর, (জগতঃ) জঙ্গম জগৎ অর্থাৎ প্রাণীজগতের, (চ) তথা (তস্থুষঃ) স্থির অর্থাৎ স্থাবর এবং জড় জগতের (আত্মা) আত্মা।
- [চক্ষুঃ=চক্ষু মার্গদর্শক। পরমেশ্বর অগ্ন্যাদির মার্গদর্শক। অগ্নির প্রজ্জ্বলিত হওয়া, সূর্যের তপ্ত হওয়া, বিদ্যুৎ বায়ুর নিজ কার্যে প্রবৃত্ত থাকা—এই সব কিছু পরমেশ্বরীয় নির্দেশের অধীন। আত্মা= প্রাণীদের জীবন ততক্ষণ পর্যন্ত থাকে, যতক্ষণ পর্যন্ত শরীরে জীবাত্মার নিবাস আছে। এইভাবে জড়-চেতন জগতের সত্তা পরমেশ্বর বা পরম-আত্মার ওপর অবলম্বিত।]
इस भाष्य को एडिट करें