अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 1/ मन्त्र 4
सूक्त - अथर्वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - शत्रु सेनासंमोहन सूक्त
प्रसू॑त इन्द्र प्र॒वता॒ हरि॑भ्यां॒ प्र ते॒ वज्रः॑ प्रमृ॒णन्ने॑तु॒ शत्रू॑न्। ज॒हि प्र॒तीचो॑ अ॒नूचः॒ परा॑चो॒ विष्व॑क्स॒त्यं कृ॑णुहि चि॒त्तमे॑षाम् ॥
स्वर सहित पद पाठप्रऽसू॑त: । इन्द्र: । प्र॒ऽवता॑ । हरि॑ऽभ्याम् । प्र । ते॒ । वज्र॑: । प्र॒ऽमृ॒णन् । ए॒तु॒ । शत्रू॑न् ।ज॒हि । प्र॒तीच॑: । अ॒नूच॑: । परा॑च: । विष्व॑क् । स॒त्यम् । कृ॒णु॒हि॒ । चि॒त्तम् । ए॒षा॒म्॥१.४॥
स्वर रहित मन्त्र
प्रसूत इन्द्र प्रवता हरिभ्यां प्र ते वज्रः प्रमृणन्नेतु शत्रून्। जहि प्रतीचो अनूचः पराचो विष्वक्सत्यं कृणुहि चित्तमेषाम् ॥
स्वर रहित पद पाठप्रऽसूत: । इन्द्र: । प्रऽवता । हरिऽभ्याम् । प्र । ते । वज्र: । प्रऽमृणन् । एतु । शत्रून् ।जहि । प्रतीच: । अनूच: । पराच: । विष्वक् । सत्यम् । कृणुहि । चित्तम् । एषाम्॥१.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 1; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(ইন্দ্র) হে সম্রাট্ ! (প্রসূতঃ) প্রেরিত তুমি (হরিভ্যাম্) দুই অশ্ব যুক্ত (প্রবতা) প্রকৃষ্ট গতিশীল রথ দ্বারা [যাত্রা করো], (তে) তোমার (বজ্রঃ) বজ্র (শত্রূন্ প্রমৃণন্) শত্রুদের মেরে/বিনাশ করে (প্র এতু) প্রগতি করুক। (জহি) বিনষ্ট করো (প্রতি) আমাদের প্রতি অগ্রসরকারীদের, (অনূচঃ) আমাদের অনুধাবনকারীদের, (পরাচঃ) যুদ্ধস্থল ত্যাগ করে পলায়নকারীদের। (এষাম্) এই শত্রুদের (বিষ্বক্) নানামুখী (চিত্তম্) চিত্তকে (সত্যম্) সত্যমার্গী (কৃণুহি) তুমি করে দাও/করো।
टिप्पणी -
[প্রসূতঃ= প্রেরিত হওয়া। প্র+ষূ প্রেরণে (তুদাদিঃ); প্রজা দ্বারা বা সৈন্য দ্বারা যুদ্ধার্থে প্রেরিত হওয়া সম্রাট্। সত্যম্ = "যুদ্ধ না করা" ইহা চিত্তের সত্যমার্গী হওয়া। বিষু + অক্ = বিষ্বক্; যুদ্ধ করবো নাকি করবো না, এই চিত্তবৃত্তি নানামুখী।]