Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 39
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 39/ मन्त्र 5
    ऋषिः - दीर्घतमा ऋषिः देवता - प्रजापतिर्देवता छन्दः - कृतिः स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    6

    प्र॒जाप॑तिः सम्भ्रि॒यमा॑णः स॒म्राट् सम्भृ॑तो वैश्वदे॒वः स॑ꣳस॒न्नो घ॒र्मः प्रवृ॑क्त॒स्तेज॒ऽउद्य॑तऽआश्वि॒नः पय॑स्यानी॒यमा॑ने पौ॒ष्णो वि॑ष्य॒न्दमा॑ने मारु॒तः क्लथ॑न्। मै॒त्रः शर॑सि सन्ता॒य्यमा॑ने वाय॒व्यो ह्रि॒यमा॑णऽआग्ने॒यो हू॒यमा॑नो॒ वाग्घु॒तः॥५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प्र॒जाप॑ति॒रिति॑ प्र॒जाऽप॑तिः। स॒म्भ्रि॒यमा॑ण॒ इति॑ सम्ऽभ्रि॒यमा॑णः। स॒म्राडिति॑ स॒म्ऽराट्। सम्भृ॑त॒ इति॒ सम्ऽभृ॑तः। वैश्व॒दे॒व इति॑ वैश्वऽदे॒वः। स॒ꣳस॒न्न इति॑ सम्ऽस॒न्नः। घ॒र्मः। प्रवृ॑क्त॒ इति प्रऽवृ॑क्तः। तेजः॑। उद्य॑त॒ इत्युत्ऽय॑तः। आ॒श्वि॒नः। प॑यसि। आ॒नी॒यमा॑न॒ इत्या॑ऽनी॒यमा॑ने। पौ॒ष्णः। वि॒ष्य॒न्दमा॑ने। वि॒स्य॒न्दमा॑न॒ इति॑ विऽस्य॒न्दमा॑ने। मा॒रु॒तः। क्लथ॑न् ॥ मै॒त्रः। शर॑सि। स॒न्ता॒य्यमा॑न॒ इति॑ सम्ऽता॒य्यमा॑ने। वा॒य॒व्यः᳖। ह्रि॒यमा॑णः। आ॒ग्ने॒यः। हू॒यमा॑नः। वाक्। हु॒तः ॥५ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    प्रजापतिः सम्भ्रियमाणः सम्राट्सम्भृतो वैश्वदेवः सँसन्नो घर्मः प्रवृक्तस्तेजऽउद्यतऽआश्विनः पयस्यानीयमाने पौष्णो विष्पन्दमाने मारुतः क्लथन् । मैत्रः शरसि संताय्यमाने वायव्यो हि््रयमाण आग्नेयो हूयमानो वाग्घुतः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    प्रजापतिरिति प्रजाऽपतिः। सम्भ्रियमाण इति सम्ऽभ्रियमाणः। सम्राडिति सम्ऽराट्। सम्भृत इति सम्ऽभृतः। वैश्वदेव इति वैश्वऽदेवः। सꣳसन्न इति सम्ऽसन्नः। घर्मः। प्रवृक्त इति प्रऽवृक्तः। तेजः। उद्यत इत्युत्ऽयतः। आश्विनः। पयसि। आनीयमान इत्याऽनीयमाने। पौष्णः। विष्यन्दमाने। विस्यन्दमान इति विऽस्यन्दमाने। मारुतः। क्लथन्॥ मैत्रः। शरसि। सन्ताय्यमान इति सम्ऽताय्यमाने। वायव्यः। ह्रियमाणः। आग्नेयः। हूयमानः। वाक्। हुतः॥५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 39; मन्त्र » 5
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে মনুষ্যগণ ! যে ঈশ্বর (সম্ভ্রিয়মানঃ) সম্যক্ পোষণ অথবা ধারণ কৃত (সম্রাট্) সম্যক্ প্রকাশমান (বৈশ্বদেবঃ) সব উত্তম জীব বা পদার্থ সমূহ সম্পর্কীয় (সংসন্নঃ) সম্যক্ প্রাপ্ত হইয়া (ঘর্মঃ) ঘামরূপ (তেজঃ) প্রকাশ তথা (প্রবৃক্তঃ) শরীর হইতে পৃথক্ হইয়া (উদ্যতঃ) উপরে চলিয়া (আশ্বিনঃ) প্রাণ-অপান সম্পর্কীয় তেজ (আনীয়মানে) উত্তম প্রকার প্রাপ্ত হইয়া (পয়সি) জলে (পৌষ্ণঃ) পৃথিবী সম্পর্কীয় তেজ (বিষ্যন্দমানে) বিশেষ করিয়া প্রাপ্ত হওয়া সময়ে (মারুতঃ) মনুষ্য দেহ সম্পর্কীয় তেজ (ক্লথন্) হিংসা করিয়া (মৈত্রঃ) মিত্র প্রাণ সম্পর্কীয় তেজ (সন্তায়্যমানে) বিস্তার বা পালনকৃত (শরসি) পুকুরে (বায়ব্যঃ) বায়ুসম্পর্কীয় তেজ (হ্রিয়মাণঃ) হবণ করিয়া (আগ্নেয়ঃ) অগ্নিদেবতা সম্পর্কীয় তেজ (হূয়মানঃ) শব্দমান্ (বাক্) বক্তা (হুতঃ) শব্দকৃত তেজ এবং (প্রজাপতিঃ) প্রজার রক্ষক জীব (সম্ভূতঃ) সম্যক্ পোষণ বা ধারণ করিয়াছেন সেই পরমাত্মার তোমরা উপাসনা কর ॥ ৫ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- যখন এই জীব শরীর ত্যাগ করিয়া সব পৃথিব্যাদি পদার্থে ভ্রমণ করে, যেখানে সেখানে প্রবেশ করে এবং ইতস্ততঃ গমন করিয়া কর্ম্মানুসারে ঈশ্বরের ব্যবস্থায় জন্ম লাভ করে, তখনই সুপ্রসিদ্ধ হয় ॥ ৫ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - প্র॒জাপ॑তিঃ সংভ্রি॒য়মা॑ণঃ স॒ম্রাট্ সংভৃ॑তো বৈশ্বদে॒বঃ স॑ꣳস॒ন্নো ঘ॒র্মঃ প্রবৃ॑ক্ত॒স্তেজ॒ऽউদ্য॑তऽআশ্বি॒নঃ পয়॑স্যানী॒য়মা॑নে পৌ॒ষ্ণো বি॑ষ্য॒ন্দমা॑নে মারু॒তঃ ক্লথ॑ন্ । মৈ॒ত্রঃ শর॑সি সন্তা॒য়্যমা॑নে বায়॒ব্যো᳖ হ্রি॒য়মা॑ণऽআগ্নে॒য়ো হূ॒য়মা॑নো॒ বাগ্ঘু॒তঃ ॥ ৫ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - প্রজাপতিরিত্যস্য দীর্ঘতমা ঋষিঃ । প্রজাপতির্দেবতা । কৃতিশ্ছন্দঃ ।
    নিষাদঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top