Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 1 > सूक्त 33

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 1/ सूक्त 33/ मन्त्र 4
    सूक्त - शन्तातिः देवता - चन्द्रमाः, आपः छन्दः - त्रिष्टुप् सूक्तम् - आपः सूक्त

    शि॒वेन॑ मा॒ चक्षु॑षा पश्यतापः शि॒वया॑ त॒न्वोप॑ स्पृशत॒ त्वचं॑ मे। घृ॑त॒श्चुतः॒ शुच॑यो॒ याः पा॑व॒कास्ता न॒ आपः॒ शं स्यो॒ना भ॑वन्तु ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    शि॒वेन॑ । मा॒ । चक्षु॑षा । प॒श्य॒त॒ । आ॒प॒: । शि॒वया॑ । त॒न्वा । उप॑ । स्पृ॒श॒त॒ । त्वच॑म् । मे॒ । घृ॒त॒ऽश्चुत॑: । शुच॑य: । या: । पा॒व॒का: । ता: । न॒: । आप॑: । शम् । स्यो॒ना: । भ॒व॒न्तु॒ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    शिवेन मा चक्षुषा पश्यतापः शिवया तन्वोप स्पृशत त्वचं मे। घृतश्चुतः शुचयो याः पावकास्ता न आपः शं स्योना भवन्तु ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    शिवेन । मा । चक्षुषा । पश्यत । आप: । शिवया । तन्वा । उप । स्पृशत । त्वचम् । मे । घृतऽश्चुत: । शुचय: । या: । पावका: । ता: । न: । आप: । शम् । स्योना: । भवन्तु ॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 1; सूक्त » 33; मन्त्र » 4

    पदार्थ -

    १. हे (आप:) = जलो! आप (मा) = मुझे (शिवेन चक्षुषा) = कल्याणकर मङ्गलमयी आँख से (पश्यत) = देखो, अर्थात् जल के प्रयोग से मेरी आँखें शिव बनें-मेरी आँखों में किसी प्रकार का विकार न हो। २. हे जलो! आप (शिवया तन्वा) = कल्याणकर शरीर से (मे त्वचम्) = मेरी त्वचा को (उपस्पृशत) = स्पृष्ट करो। जलों का त्वचा पर अभ्यञ्जन [sponging] के प्रकार के किया गया प्रयोग त्वचा को स्निग्ध व नीरोग बनाए। ३. (घृतश्चुत:) = हमारे अन्दर दीसि व नैर्मल्य का क्षरण करनेवाले (शचय:) = पवित्रता को लानेवाली (या:) = जो (पावका:) = मानस भावनाओं को भी पवित्र करनेवाले हैं (ता:) = वे (आपः) = जल (न:) = हमारे लिए (शम्) = शान्ति देनेवाले व (स्योना:) = सुखकर (भवन्तु) = हों।

    भावार्थ -

    जलों का सुप्रयोग आँखों व त्वचा को सौन्दर्य प्राप्त कराता है। ये जल मलों को दूर करके शरीर को स्वास्थ्य की दीति प्रदान करते हैं, शरीर व मन को पवित्र करते हैं।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top