अथर्ववेद - काण्ड 4/ सूक्त 35/ मन्त्र 3
सूक्त - प्रजापतिः
देवता - अतिमृत्युः
छन्दः - भुरिक्त्रिष्टुप्
सूक्तम् - मृत्युसंतरण सूक्त
यो दा॒धार॑ पृथि॒वीं वि॒श्वभो॑जसं॒ यो अ॒न्तरि॑क्ष॒मापृ॑णा॒द्रसे॑न। यो अस्त॑भ्ना॒द्दिव॑मू॒र्ध्वो म॑हि॒म्ना ते॑नौद॒नेनाति॑ तराणि मृ॒त्युम् ॥
स्वर सहित पद पाठय: । दा॒धार॑ । पृ॒थि॒वीम् । वि॒श्वऽभो॑जसम् । य: । अ॒न्तरि॑क्षम् । आ॒ऽअपृ॑णात् । रसे॑न । य: । अस्त॑भ्नात् । दिव॑म् । ऊ॒र्ध्व: । म॒हि॒म्ना । तेन॑ । ओ॒द॒नेन॑ । अति॑ । त॒रा॒णि॒ । मृ॒त्युम् ॥३५.३॥
स्वर रहित मन्त्र
यो दाधार पृथिवीं विश्वभोजसं यो अन्तरिक्षमापृणाद्रसेन। यो अस्तभ्नाद्दिवमूर्ध्वो महिम्ना तेनौदनेनाति तराणि मृत्युम् ॥
स्वर रहित पद पाठय: । दाधार । पृथिवीम् । विश्वऽभोजसम् । य: । अन्तरिक्षम् । आऽअपृणात् । रसेन । य: । अस्तभ्नात् । दिवम् । ऊर्ध्व: । महिम्ना । तेन । ओदनेन । अति । तराणि । मृत्युम् ॥३५.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 4; सूक्त » 35; मन्त्र » 3
विषय - प्रजापति की उपासना से मृत्यु को तरना।
भावार्थ -
(यः) जो वह ओदन नामक परमेश्वर (विश्व-भोजसं) समस्त संसार के परिपालक, (पृथिवीं) इस पृथिव्री को (दाधार) धारण किये हुए है और (यः रसेन) जो अपने रस, सार, बल और मेघादि जल से (अन्तरिक्षं) अन्तरिक्ष और उसमें विद्यमान वायु आदि पदार्थों को (आ पृणाद्) पूर्ण करता और पालता है। और जो (महिम्ना) बड़े सामर्थ्य से स्वयं (ऊर्ध्वः) सब से उच्च पद पर विराजमान होकर (दिवम्) इस सूर्य लोक या द्यौलोक को (अस्तभ्नात्) थामे हुए है। (तेन ओदनेन मृत्युम् अति तराणि) उस ओदन रूप परम ब्रह्म द्वारा मैं मृत्यु को पार कर जाऊं।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - प्रजापतिर्ऋषिः। मृत्योरेतिक्रमण देवताः। ३ भुरिक्। ४ जगती, १, २, ५-७ त्रिष्टुभः। सप्तर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें