ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 166/ मन्त्र 4
ऋषिः - ऋषभो वैराजः शाक्वरो वा
देवता - सपत्नघ्नम्
छन्दः - निचृदनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
अ॒भि॒भूर॒हमाग॑मं वि॒श्वक॑र्मेण॒ धाम्ना॑ । आ व॑श्चि॒त्तमा वो॑ व्र॒तमा वो॒ऽहं समि॑तिं ददे ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒भि॒ऽभूः । अ॒हम् । आ । अ॒ग॒म॒म् । वि॒श्वऽक॑र्मेण । धाम्ना॑ । आ । वः॒ । चि॒त्तम् । आ । वः॒ । व्र॒तम् । आ । वः॒ । अ॒हम् । सम्ऽइ॑तिम् । द॒दे॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अभिभूरहमागमं विश्वकर्मेण धाम्ना । आ वश्चित्तमा वो व्रतमा वोऽहं समितिं ददे ॥
स्वर रहित पद पाठअभिऽभूः । अहम् । आ । अगमम् । विश्वऽकर्मेण । धाम्ना । आ । वः । चित्तम् । आ । वः । व्रतम् । आ । वः । अहम् । सम्ऽइतिम् । ददे ॥ १०.१६६.४
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 166; मन्त्र » 4
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 24; मन्त्र » 4
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 24; मन्त्र » 4
विषय - शत्रु वा प्रजा के समान कर्मों वा समितियों आदि पर राजा को वश करने का उपदेश।
भावार्थ -
मैं (विश्वकर्मेण धाम्ना) समस्त शत्रुओं के वश करने वाले तेज से (अभि-भूः) सबका पराजय करने वाला होकर (आ अगमम्) प्राप्त होऊं। (अहं) मैं (वः व्रतम् वः समितिम्) आप लोगों के चित्त को, व्रतों, कर्मों और समिति सभा आदि को (आ ददे) सब प्रकार से वश करूं।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ऋषिर्ऋषभो वैराजः शाकरो वा॥ देवता—सपत्नघ्नम्॥ छन्द:– १, २ अनुष्टुप्। ३, ४ निचृदनुष्टुप्। ५ महापक्तिः। पञ्चर्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें