ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 62/ मन्त्र 6
ऋषिः - नाभानेदिष्ठो मानवः
देवता - विश्वे देवा आङ्गिरसो वा
छन्दः - बृहती
स्वरः - मध्यमः
ये अ॒ग्नेः परि॑ जज्ञि॒रे विरू॑पासो दि॒वस्परि॑ । नव॑ग्वो॒ नु दश॑ग्वो॒ अङ्गि॑रस्तमो॒ सचा॑ दे॒वेषु॑ मंहते ॥
स्वर सहित पद पाठये । अ॒ग्नेः । परि॑ । ज॒ज्ञि॒रे । विऽरू॑पासः । दि॒वः । परि॑ । नव॑ऽग्वः । नु । दश॑ऽग्वः । अङ्गि॑रःऽतमः । सचा॑ । दे॒वेषु॑ । मं॒ह॒ते॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
ये अग्नेः परि जज्ञिरे विरूपासो दिवस्परि । नवग्वो नु दशग्वो अङ्गिरस्तमो सचा देवेषु मंहते ॥
स्वर रहित पद पाठये । अग्नेः । परि । जज्ञिरे । विऽरूपासः । दिवः । परि । नवऽग्वः । नु । दशऽग्वः । अङ्गिरःऽतमः । सचा । देवेषु । मंहते ॥ १०.६२.६
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 62; मन्त्र » 6
अष्टक » 8; अध्याय » 2; वर्ग » 2; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 2; वर्ग » 2; मन्त्र » 1
विषय - उनके बीच सूर्यवत् उनको ज्ञान देना।
भावार्थ -
(ये) जो (अग्नेः) अग्निवत् तेजस्वी पुरुष के (परि) चारों ओर (दिवः परि) सूर्य के चारों ओर किरणों के समान (विरू-पासः) विविध रूप और कान्ति से युक्त होकर प्रकट होते हैं उन (देवेषु) विद्याभिलाषी जनों के बीच में (नवग्वः दशग्वः नु) नव या दश अमुख्य प्राणों में अध्यक्ष मुख्य प्राण के तुल्य नव या दश विद्याओं में गतिमान्, (अङ्गिरस्तमः) अति तेजस्वी होकर (सचा) सब के साथ (विराज कर (मंहते) ज्ञान वितरण करता है।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - नाभानेदिष्ठो मानव ऋषिः। देवता-१-६ विश्वेदेवाङ्गिरसो वा। ७ विश्वेदेवाः। ८—११ सावर्णेर्दानस्तुतिः॥ छन्द:—१, २ विराड् जगती। ३ पादनिचृज्जगती। ४ निचृज्जगती। ५ अनुष्टुप्। ८, ९ निचृदनुष्टुप्। ६ बृहती। ७ विराट् पङ्क्तिः। १० गायत्री। ११ भुरिक् त्रिष्टुप्॥
इस भाष्य को एडिट करें