English
ऋग्वेद - मण्डल 7/ सूक्त 98/ मन्त्र 5
प्रेन्द्र॑स्य वोचं प्रथ॒मा कृ॒तानि॒ प्र नूत॑ना म॒घवा॒ या च॒कार॑ । य॒देददे॑वी॒रस॑हिष्ट मा॒या अथा॑भव॒त्केव॑ल॒: सोमो॑ अस्य ॥
स्वर सहित पद पाठप्र । इन्द्र॑स्य । वो॒च॒म् । प्र॒थ॒मा । कृ॒तानि॑ । प्र । नूत॑ना । म॒घऽवा॑ । या । च॒कार॑ । य॒दा । इत् । अदे॑वीः । अस॑हिष्ट । मा॒याः । अथ॑ । अ॒भ॒व॒त् । केव॑लः । सोमः॑ । अ॒स्य॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
प्रेन्द्रस्य वोचं प्रथमा कृतानि प्र नूतना मघवा या चकार । यदेददेवीरसहिष्ट माया अथाभवत्केवल: सोमो अस्य ॥
स्वर रहित पद पाठप्र । इन्द्रस्य । वोचम् । प्रथमा । कृतानि । प्र । नूतना । मघऽवा । या । चकार । यदा । इत् । अदेवीः । असहिष्ट । मायाः । अथ । अभवत् । केवलः । सोमः । अस्य ॥ ७.९८.५
ऋग्वेद - मण्डल » 7; सूक्त » 98; मन्त्र » 5
अष्टक » 5; अध्याय » 6; वर्ग » 23; मन्त्र » 5
अष्टक » 5; अध्याय » 6; वर्ग » 23; मन्त्र » 5
विषय - राजा के कर्त्तव्य। पक्षान्तर में प्रभु की उपासना।
भावार्थ -
( इन्द्रस्य ) इन्द्र, शत्रुहन्ता सेनापति के (प्रथमा) प्रथम, मुख्य ( कृतानि ) कर्त्तव्यों को मैं ( प्र-वोचम् ) उपदेश करता हूं ( मघवा ) ऐश्वर्यवान् धनवान् ( या ) जिन २ ( नूतना ) अति प्रशस्त, नये २ कार्यों को भी ( चकार ) करे, उनका भी ( प्र वोचं ) अच्छी प्रकार वर्णन करूं । ( यत् ) जब वह ( अदेवी: मायाः ) अमानुषी, दुष्ट पुरुषों के विचित्र २ कपट-कृत्यों को भी पराजित करे ( अथ ) अनन्तर ( सोमः ) यह ऐश्वर्ययुक्त राष्ट्र ( केवलः ) केवल ( अस्य अभवत् ) उसी के ही अधीन हो जाता है ।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - वसिष्ठ ऋषिः॥ १–६ इन्द्रः। ७ इन्द्राबृहस्पती देवते। छन्द:— १, २, ६, ७ निचृत् त्रिष्टुप्। ३ विराट् त्रिष्टुप्। ४, ५ त्रिष्टुप्॥ षड्चं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें