ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 13/ मन्त्र 33
वृषा॑ त्वा॒ वृष॑णं हुवे॒ वज्रि॑ञ्चि॒त्राभि॑रू॒तिभि॑: । वा॒वन्थ॒ हि प्रति॑ष्टुतिं॒ वृषा॒ हव॑: ॥
स्वर सहित पद पाठवृषा॑ । त्वा॒ । वृष॑णम् । हुवे॑ । वज्रि॑न् । चि॒त्राभिः॑ । ऊ॒तिऽभिः॑ । व॒वन्थ॑ । हि । प्रति॑ऽस्तुतिम् । वृषा॑ । हवः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
वृषा त्वा वृषणं हुवे वज्रिञ्चित्राभिरूतिभि: । वावन्थ हि प्रतिष्टुतिं वृषा हव: ॥
स्वर रहित पद पाठवृषा । त्वा । वृषणम् । हुवे । वज्रिन् । चित्राभिः । ऊतिऽभिः । ववन्थ । हि । प्रतिऽस्तुतिम् । वृषा । हवः ॥ ८.१३.३३
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 13; मन्त्र » 33
अष्टक » 6; अध्याय » 1; वर्ग » 13; मन्त्र » 3
अष्टक » 6; अध्याय » 1; वर्ग » 13; मन्त्र » 3
विषय - पक्षान्तर में राजा के कर्त्तव्यों का निदर्शन ।
भावार्थ -
हे ( वज्रिन ) बलशालिन् ( चित्राभिः ) आश्चर्यजनक नाना ( ऊतिभिः ) रक्षाकारिणी सेनाओं वा रक्षाओं से युक्त ( वृषणं ) बलवान् तुझ को ( वृषा ) मैं प्रजाजन ( हुवे ) स्वीकार करता हूं। तू ( वृषा ) सब सुखों का दाता, उत्तम प्रबन्धकर्त्ता और ( हवः ) शत्रुओं के साथ प्रतिस्पर्द्धाशील होकर ही ( प्रतिस्तुतिं वावन्थ हि ) सर्वत्र स्तुति को प्राप्त कर। (२) प्रभु नाना रक्षाओं से सुखप्रद है। वह संसार का प्रबन्धक, ( हव: ) स्तुत्य है, सबकी स्तुति प्राप्त करता है। इति त्रयोदशो वर्गः ॥
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - नारदः काण्व ऋषिः॥ इन्द्रो देवता॥ छन्दः—१, ५, ८, ११, १४, १९, २१, २२, २६, २७, ३१ निचृदुष्णिक्। २—४, ६, ७, ९, १०, १२, १३, १५—१८, २०, २३—२५, २८, २९, ३२, ३३ उष्णिक्। ३० आर्षी विराडुष्णिक्॥ त्रयस्त्रिंशदृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें