English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 5/ मन्त्र 2
सूक्त - अथर्वा
देवता - सोमः, पर्णमणिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - राजा ओर राजकृत सूक्त
मयि॑ क्ष॒त्रं प॑र्णमणे॒ मयि॑ धारयताद्र॒यिम्। अ॒हं रा॒ष्ट्रस्या॑भीव॒र्गे नि॒जो भू॑यासमुत्त॒मः ॥
स्वर सहित पद पाठमयि॑ । क्ष॒त्रम् । प॒र्ण॒ऽम॒णे॒ । मयि॑ । धा॒र॒य॒ता॒त् । र॒यिम् ।अ॒हम् । रा॒ष्ट्रस्य॑ । अ॒भि॒ऽव॒र्गे । नि॒ऽज: । भू॒या॒स॒म् । उ॒त्ऽत॒म: ॥५.२॥
स्वर रहित मन्त्र
मयि क्षत्रं पर्णमणे मयि धारयताद्रयिम्। अहं राष्ट्रस्याभीवर्गे निजो भूयासमुत्तमः ॥
स्वर रहित पद पाठमयि । क्षत्रम् । पर्णऽमणे । मयि । धारयतात् । रयिम् ।अहम् । राष्ट्रस्य । अभिऽवर्गे । निऽज: । भूयासम् । उत्ऽतम: ॥५.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 5; मन्त्र » 2
विषय - ‘पर्णमणि’ के रूप में प्रधान पुरुषों का वर्णन ।
भावार्थ -
हे पर्णमणे ! पालन करने और भरण पोषण करने हारे पुरुषरत्न ! तू (मयि) मुझ में (क्षत्रम्) क्षत्र=क्षात्र बल और (रयिम्) धन धान्य पदार्थ (धारयताद्) धारण करा । जिसके आधार पर (अहं) मैं (राष्ट्रस्य) इस राष्ट्र के (अभीवर्गे) शासक वर्ग में (निजः) उनका निज, आत्मीय बन्धु होकर भी (उत्तमः) सबसे उत्कृष्ट होकर (भूयासम्) रहूं ।
टिप्पणी -
(द्वि०, तृ०) ‘अहंक्षत्रस्याभीवर्गे यजा भूयासमुत्तरा’ इति पैप्प० सं०।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - अथर्वा ऋषिः । सोमो देवता । पुरोनुष्टुप् । त्रिष्टुप् । विराड् उरोबृहती । २-७ अनुष्टुभः । अष्टर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें