English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 5/ मन्त्र 7
सूक्त - अथर्वा
देवता - सोमः, पर्णमणिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - राजा ओर राजकृत सूक्त
ये राजा॑नो राज॒कृतः॑ सू॒ता ग्रा॑म॒ण्य॑श्च॒ ये। उ॑प॒स्तीन्प॑र्ण॒ मह्यं॒ त्वं सर्वा॑न्कृण्व॒भितो॒ जना॑न् ॥
स्वर सहित पद पाठये । राजा॑न: । रा॒ज॒ऽकृत॑: । सू॒ता: । ग्रा॒म॒ण्या᳡: । च॒ । ये । उ॒प॒ऽस्तीन् । प॒र्ण॒ । मह्य॑म् । त्वम् । सर्वा॑न् । कृ॒णु॒ । अ॒भित॑: । जना॑न् ॥५.७॥
स्वर रहित मन्त्र
ये राजानो राजकृतः सूता ग्रामण्यश्च ये। उपस्तीन्पर्ण मह्यं त्वं सर्वान्कृण्वभितो जनान् ॥
स्वर रहित पद पाठये । राजान: । राजऽकृत: । सूता: । ग्रामण्या: । च । ये । उपऽस्तीन् । पर्ण । मह्यम् । त्वम् । सर्वान् । कृणु । अभित: । जनान् ॥५.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 5; मन्त्र » 7
विषय - ‘पर्णमणि’ के रूप में प्रधान पुरुषों का वर्णन ।
भावार्थ -
राजमन्त्री का एक कार्य और बतलाते हैं—हे (पर्ण) राष्ट्रपालक मन्त्रिन् ! (ये) जो (राजानः) अन्य राजा, सामन्तगण और (राजकृतः) राजाओं को बनाने हारे, उनके पुरोहितगण, मन्त्रिगण हैं और (ये) जो (सूताः) रथों और राजाओं के उत्तम संचालक ओर (ग्रामण्यः) ग्राम के प्रधान नेता पुरुष हों उन (सर्वान्) सब (जनान्) उत्तम पुरुषों को (मह्यम्) मेरे (उपस्तीन्) समीप उपस्थित (कृणु) कर ।
टिप्पणी -
(तृ० च०) ‘उपास्तिरस्तु वैश्य उत शूद्र उताये’ इति पैप्प सं० ।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - अथर्वा ऋषिः । सोमो देवता । पुरोनुष्टुप् । त्रिष्टुप् । विराड् उरोबृहती । २-७ अनुष्टुभः । अष्टर्चं सूक्तम् ॥
इस भाष्य को एडिट करें