English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 18/ सूक्त 4/ मन्त्र 45
सूक्त - यम, मन्त्रोक्त
देवता - त्रिष्टुप्
छन्दः - अथर्वा
सूक्तम् - पितृमेध सूक्त
सर॑स्वतींदेव॒यन्तो॑ हवन्ते॒ सर॑स्वतीमध्व॒रे ता॒यमा॑ने। सर॑स्वतीं सु॒कृतो॑ हवन्ते॒सर॑स्वती दा॒शुषे॒ वार्यं॑ दात् ॥
स्वर सहित पद पाठसर॑स्वतीम् । दे॒व॒ऽयन्त॑: । ह॒व॒न्ते॒ । सर॑स्वतीम् । अ॒ध्व॒रे । ता॒यमा॑ने । सर॑स्वतीम् । सु॒ऽकृत॑: । ह॒व॒न्ते॒ । सर॑स्वती । दा॒शुषे॑ । वार्य॑म् । दा॒त् ॥४.४५॥
स्वर रहित मन्त्र
सरस्वतींदेवयन्तो हवन्ते सरस्वतीमध्वरे तायमाने। सरस्वतीं सुकृतो हवन्तेसरस्वती दाशुषे वार्यं दात् ॥
स्वर रहित पद पाठसरस्वतीम् । देवऽयन्त: । हवन्ते । सरस्वतीम् । अध्वरे । तायमाने । सरस्वतीम् । सुऽकृत: । हवन्ते । सरस्वती । दाशुषे । वार्यम् । दात् ॥४.४५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 18; सूक्त » 4; मन्त्र » 45
পদার্থ -
সরস্বতীং দেবয়ন্তো হবন্তে সরস্বতীমধ্বরে তায়মানে ।
সরস্বতীং সুকৃতো হবন্তে সরস্বতী দাশুষে বার্য়ঁ দাৎ।।৯০।।
(অথর্ব ১৮।৪।৪৫)
পদার্থঃ (সরস্বতীম্) বেদ বিদ্যাকে (দেবয়ন্তঃ) দিব্য গুণ আকাঙ্ক্ষী বিদ্বান ব্যক্তি (তায়মানে) বিস্তৃত করে (অধ্বরে) হিংসারহিত যজ্ঞাদি কর্মে (হবন্তে) আবাহন করেন । (সরস্বতীম্) বেদবাণীকে (সুকৃতঃ) সুকৃতী অর্থাৎ পুণ্যাত্মা ধার্মিকেরা (হবন্তে) আবাহন করেন। (সরস্বতী) বিদ্যা (দাশুষে) বিদ্বানদের (বার্য়ম্) শ্রেষ্ঠ সম্পদ (দাৎ) দান করে।
ভাবার্থ -
ভাবার্থঃ বিদ্বান বিদ্যা, বিশেষ করে ব্রহ্মবিদ্যাকে কামনা করেন এবং যজ্ঞাদি উত্তম কর্মেও ঐ সর্বশ্রেষ্ঠ বেদবিদ্যার আবশ্যক প্রয়োগ করেন। সংসারের সব ধর্মাত্মা বেদবিদ্যারূপী সরস্বতীকে কামনা করেন এবং বেদ জ্ঞান দ্বারাই মোক্ষ পর্যন্ত সব সুখ লাভ করেন ।।৯০।।
इस भाष्य को एडिट करें