English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 32/ मन्त्र 6
सूक्त - काण्वः
देवता - आदित्यगणः
छन्दः - चतुष्पान्निचृदुष्णिक्
सूक्तम् - कृमिनाशक सूक्त
प्र ते॑ शृणामि॒ शृङ्गे॒ याभ्यां॑ वितुदा॒यसि॑। भि॒नद्मि॑ ते कु॒षुम्भं॒ यस्ते॑ विष॒धानः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठप्र । ते॒ । शृ॒णा॒मि॒ । शृङ्गे॒ इति॑ । याभ्या॑म् । वि॒ऽतु॒दा॒यसि॑ । भि॒नद्मि॑ । ते॒ । कु॒षुम्भ॑म् । य: । ते॒ । वि॒ष॒ऽधान॑: ॥३२.६॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र ते शृणामि शृङ्गे याभ्यां वितुदायसि। भिनद्मि ते कुषुम्भं यस्ते विषधानः ॥
स्वर रहित पद पाठप्र । ते । शृणामि । शृङ्गे इति । याभ्याम् । विऽतुदायसि । भिनद्मि । ते । कुषुम्भम् । य: । ते । विषऽधान: ॥३२.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 32; मन्त्र » 6
मन्त्र विषय - ক্রিমিতুল্যান্ দোষান্ নাশয়েৎ, ইত্যুপদেশঃ
भाषार्थ -
(তে) তোমার (শৃঙ্গে) শৃঙ্গ/শুঙ্গদ্বয়কে (প্র+শৃণামি) আমি বিছিন্ন করি, (যাভ্যাম্) যে দুটি দ্বারা (বিতুদায়সি) তুমি সব দিকে আঘাত/বিদারিত করো। (তে) তোমার (কুষুম্ভম্) জলপাত্রকে (ভিনদ্মি) ছিন্ন/বিদীর্ণ করি (যঃ) যা (তে) তোমার (বিষধানঃ) বিষথলি ॥৬॥
भावार्थ - যেমন দুষ্ট বৃষভ নিজের শিং দিয়ে অন্য জীবদের উৎপীড়িত করে, এইভাবে যে ক্ষুদ্র কৃমির সমান আত্মদোষ দিন-রাত কষ্ট দেয়, তা এবং তার কারণ-সমূহকে অন্বেষণ করে নষ্ট করা উচিৎ ॥৬॥ (কুষুম্ভম্) এর স্থানে সায়ণভাষ্যে (ষুকম্ভম্) পদ আছে ॥
इस भाष्य को एडिट करें