English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 141/ मन्त्र 2
यदिन्द्रे॑ण स॒रथं॑ या॒थो अ॑श्विना॒ यद्वा॑ वा॒युना॒ भव॑थः॒ समो॑कसा। यदा॑दि॒त्येभि॑रृ॒भुभिः॑ स॒जोष॑सा॒ यद्वा॒ विष्णो॑र्वि॒क्रम॑णेषु॒ तिष्ठ॑थः ॥
स्वर सहित पद पाठयत् । इन्द्रे॑ण । स॒ऽरथ॑म् । या॒थ: । अ॒श्वि॒ना॒ । यत् । वा॒ । वा॒युना॑ । भव॑थ: । सम्ऽओ॑कसा ॥ यत् । आ॒दि॒त्येभि॑: । ऋ॒भुऽभि॑: । स॒ऽजोष॑सा । यत् । वा॒ । विष्णो॑: । वि॒ऽक्रम॑णेषु । तिष्ठ॑थ: ॥१४१.२॥
स्वर रहित मन्त्र
यदिन्द्रेण सरथं याथो अश्विना यद्वा वायुना भवथः समोकसा। यदादित्येभिरृभुभिः सजोषसा यद्वा विष्णोर्विक्रमणेषु तिष्ठथः ॥
स्वर रहित पद पाठयत् । इन्द्रेण । सऽरथम् । याथ: । अश्विना । यत् । वा । वायुना । भवथ: । सम्ऽओकसा ॥ यत् । आदित्येभि: । ऋभुऽभि: । सऽजोषसा । यत् । वा । विष्णो: । विऽक्रमणेषु । तिष्ठथ: ॥१४१.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 141; मन्त्र » 2
मन्त्र विषय - অহোরাত্রসুপ্রয়োগোপদেশঃ
भाषार्थ -
(অশ্বিনা) হে উভয় অশ্বী! [ব্যাপক দিন-রাত] (যৎ) যেহেতু (ইন্দ্রেণ) ইন্দ্রের [মহান ঐশ্বর্যবান সূর্যের] সাথে (সরথম্) এক রথে (যাথঃ) তোমরা গমন করো, (বা) অথবা (যৎ) এমন (বায়ুনা) পবনের সাথে (সমোকসা) এক ঘরযুক্ত (ভবথঃ) হও। (যৎ) এমন (আদিত্যেভিঃ) অখণ্ড ব্রতধারী (ঋভুভিঃ) বুদ্ধিমানদের সাথে (সজোষসা) সমান প্রীতি করো, (বা) অথবা (যৎ) এমন (বিষ্ণোঃ) সর্বব্যাপক পরমাত্মার (বিক্রমণেষু) পরাক্রমে (তিষ্ঠথঃ) অবস্থান করো [সেখান থেকে উভয়ই এসো-ম০ ১] ॥২॥
भावार्थ - মনুষ্যের উচিৎ, সর্বত্র ব্যাপী দিবা-রাত্রি অর্থাৎ কাল/সময়কে সূর্যবিদ্যা, বায়ুবিদ্যা, বিদ্বানদের সৎসঙ্গ এবং পরমেশ্বরে ভক্তি আদিতে নিয়োজিত করে নিজেদের পুরুষার্থ বৃদ্ধি করা ॥২॥
इस भाष्य को एडिट करें