English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 88/ मन्त्र 3
बृह॑स्पते॒ या प॑र॒मा प॑रा॒वदत॒ आ ते॑ ऋत॒स्पृशो॒ नि षे॑दुः। तुभ्यं॑ खा॒ता अ॑व॒ता अद्रि॑दुग्धा॒ मध्व॑ श्चोतन्त्य॒भितो॑ विर॒प्शम् ॥
स्वर सहित पद पाठबृह॑स्पते । या । प॒र॒मा । प॒रा॒ऽवत् । अत॑: । आ । ते॒ । ऋ॒त॒ऽस्पृश॑: । नि । से॒दु॒: ॥ तुभ्य॑म् । खा॒ता: । अ॒व॒ता: । अद्रि॑ऽदुग्धा: । मध्व॑: । श्चो॒त॒न्ति॒ । अ॒भित॑: । वि॒ऽर॒प्शम् ॥८८.३॥
स्वर रहित मन्त्र
बृहस्पते या परमा परावदत आ ते ऋतस्पृशो नि षेदुः। तुभ्यं खाता अवता अद्रिदुग्धा मध्व श्चोतन्त्यभितो विरप्शम् ॥
स्वर रहित पद पाठबृहस्पते । या । परमा । पराऽवत् । अत: । आ । ते । ऋतऽस्पृश: । नि । सेदु: ॥ तुभ्यम् । खाता: । अवता: । अद्रिऽदुग्धा: । मध्व: । श्चोतन्ति । अभित: । विऽरप्शम् ॥८८.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 88; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - বিদ্বৎকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(বৃহস্পতে) হে বৃহস্পতি ! [মহান বিদ্যার রক্ষক] (যা) যে (তে) তোমার (পরমা) উৎকৃষ্ট নীতি (পরাবৎ) উৎকৃষ্ট বিদ্যাযুক্ত রাজ্যে রয়েছে, [সেই প্রসিদ্ধ নীতিতে] (ঋতস্পৃশঃ) সত্য স্পর্শকারী পুরুষগণ (আ) সমস্ত দিকে (নি ষেদুঃ) উপবেশন করেছে, (অতঃ) এইজন্য (অদ্রিদুগ্ধাঃ) মেঘ দ্বারা পূরিত, (খাতাঃ) খনন কৃত, (মধ্বঃ) মিষ্টি/মধু [মিষ্টি/মধুর জলযুক্ত] (অবতাঃ) কূপ (তুভ্যম্) তোমার জন্য (বিরপ্শম্) মহান্ সংসারকে (অভিতঃ) সমস্ত দিক হতে (শ্চোতন্তি) সিঞ্চন করে ॥৩॥
भावार्थ - বুদ্ধিমান রাজা উত্তম উৎকৃষ্ট নীতিতে বিদ্বানগণ সংসারকে এরূপ আনন্দ উপলব্ধি করায়, যেরূপে মেঘের জল কূপ আদি দ্বারা উপকার করে ॥৩॥
इस भाष्य को एडिट करें