English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 137/ मन्त्र 8
सूक्त - तिरश्चीराङ्गिरसो द्युतानो वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त १३७
द्र॒प्सम॑पश्यं॒ विषु॑णे॒ चर॑न्तमुपह्व॒रे न॒द्यो अंशु॒मत्याः॑। नभो॒ न कृ॒ष्णम॑वतस्थि॒वांस॒मिष्या॑मि वो वृषणो॒ युध्य॑ता॒जौ ॥
स्वर सहित पद पाठद्र॒प्सम् । अ॒प॒श्य॒म् । विषु॑णे । चर॑न्तम् । उ॒प॒ऽह्व॒रे । न॒द्य॑: । अं॒शु॒ऽमत्या॑: ॥ नभ॑: । न । कृ॒ष्णम् । अ॒व॒त॒स्थि॒ऽवांस॑म् । इष्या॑मि । व॒: । वृ॒ष॒ण॒: । युध्य॑त । आ॒जौ ॥१३७.८॥
स्वर रहित मन्त्र
द्रप्समपश्यं विषुणे चरन्तमुपह्वरे नद्यो अंशुमत्याः। नभो न कृष्णमवतस्थिवांसमिष्यामि वो वृषणो युध्यताजौ ॥
स्वर रहित पद पाठद्रप्सम् । अपश्यम् । विषुणे । चरन्तम् । उपऽह्वरे । नद्य: । अंशुऽमत्या: ॥ नभ: । न । कृष्णम् । अवतस्थिऽवांसम् । इष्यामि । व: । वृषण: । युध्यत । आजौ ॥१३७.८॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 137; मन्त्र » 8
भाषार्थ -
(অংশুমত্যাঃ) প্রকাশ-সম্পন্ন সাত্ত্বিক-চিত্তবৃত্তিসম্পন্ন (নদ্যোঃ) চিত্ত-নদীর (উপহ্বরে) একান্ত প্রদেশে, (বিষুণে) বিষম পরিস্থিতিতে (চরন্তম্) লুকিয়ে বিচরণশীল, (দ্রপ্সম্) টক দইয়ের সদৃশ বর্তমান কালো তমোগুণকে (অপশ্যম্) আমি=পরমেশ্বর প্রত্যক্ষ করে নিয়েছি, যা (কৃষ্ণম্) কালো/খারাপ (নভঃ ন) মেঘের সদৃশ (অবতস্থিবাংসম্) স্থিত হয়ে গেছে। (বৃষণঃ) হে ভক্তিরসের বর্ষণকারী শক্তিশালী উপাসকগণ! (বঃ ইষ্যামি) আমি পরমেশ্বর তোমাদের কামনা করি, তোমরা (আজৌ) এই দেবাসুর-সংগ্রামে (যুধ্বত) এই কালে অসুরের সাথ যুদ্ধ করো।
- [চিত্তের বর্ণন যোগ-ভাষ্যে নদী রূপেও হয়েছে। যথা—“চিত্তনদী নাম উভয়তো বাহিনী। বহতি কল্যাণায় বহতি পাপায় চ” (যোগ ১.১২) উপহ্বর= A solitary or lonely place (আপ্টে)।]
इस भाष्य को एडिट करें