Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 33/ मन्त्र 3
ऊ॒ती श॑चीव॒स्तव॑ वी॒र्येण॒ वयो॒ दधा॑ना उ॒शिज॑ ऋत॒ज्ञाः। प्र॒जाव॑दिन्द्र॒ मनु॑षो दुरो॒णे त॒स्थुर्गृ॒णन्तः॑ सध॒माद्या॑सः ॥
स्वर सहित पद पाठऊ॒ती । श॒ची॒ऽव॒: । तव॑ । वी॒र्ये॑ण । वय॑: । दधा॑ना: । उ॒शिज॑: । ऋ॒त॒ऽज्ञा: ॥ प्र॒जाऽव॑त् । इ॒न्द्र॒ । मनु॑ष: । दु॒रो॒णे । त॒स्थु: । गृ॒णन्त॑: । स॒ध॒ऽमा॒द्या॑स: ॥३३.३॥
स्वर रहित मन्त्र
ऊती शचीवस्तव वीर्येण वयो दधाना उशिज ऋतज्ञाः। प्रजावदिन्द्र मनुषो दुरोणे तस्थुर्गृणन्तः सधमाद्यासः ॥
स्वर रहित पद पाठऊती । शचीऽव: । तव । वीर्येण । वय: । दधाना: । उशिज: । ऋतऽज्ञा: ॥ प्रजाऽवत् । इन्द्र । मनुष: । दुरोणे । तस्थु: । गृणन्त: । सधऽमाद्यास: ॥३३.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 33; मन्त्र » 3
विषय - राजा और परमेश्वर का वर्णन।
भावार्थ -
हे (इन्द्र) ऐश्वर्यवन् ! हे (शचीवः) शक्तिशालिन् ! (तव उत्या) तेरे रक्षणकारी शक्ति से और (तव वीर्येण) तेरे सर्वोत्पादक वीर्य से ही (ऋतज्ञाः) सत्य ज्ञान के ज्ञाता (उशिजः) वशी, तेरे प्रिय भक्तजन (प्रजावत्) प्रजा, पुत्र पौत्रादि से युक्त (वयः) दीर्घ जीवन को (दधानाः) धारण करते हुए (सधमाद्यासः) एक स्थान पर आनन्द लाभ करने हारे विद्वान् पुरुष (गृणन्तः) ज्ञानोपदेश करते हुए (मनुषः दुरोणे) मनुष्य के गृह के समान इस मनुष्य देह में (तस्थुः) रहते हैं। जीवन यापन करते हैं।
अध्यात्म में—(ऋतज्ञाः) आत्मा को जानने वाले (उशिजः) प्राण गण, हे आत्मन् तेरे वीर्य से ही (वयः) जीवन को धारण करते हुए इस देह में रहते हैं।
टिप्पणी -
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - अष्टको वैश्वामित्र ऋपिः। इन्द्रो देवता। त्रिष्टुभः। तृचं सूक्तम्॥
इस भाष्य को एडिट करें