English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 13/ सूक्त 1/ मन्त्र 45
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - अध्यात्मम्, रोहितः, आदित्यः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - अध्यात्म प्रकरण सूक्त
सूर्यो॒ द्यां सूर्यः॑ पृथि॒वीं सूर्य॒ आपोऽति॑ पश्यति। सूर्यो॑ भू॒तस्यैकं॒ चक्षु॒रा रु॑रोह॒ दिवं॑ म॒हीम् ॥
स्वर सहित पद पाठसूर्य॑: । द्याम् । सूर्य॑: । पृ॒थि॒वीम् । सूर्य॑: । आप॑: । अति॑ । प॒श्य॒ति॒ । सूर्य॑: । भू॒तस्य॑ । एक॑म् । चक्षु॑: । आ । रु॒रो॒ह॒ । दिव॑म् । म॒हीम् ॥१.४५॥
स्वर रहित मन्त्र
सूर्यो द्यां सूर्यः पृथिवीं सूर्य आपोऽति पश्यति। सूर्यो भूतस्यैकं चक्षुरा रुरोह दिवं महीम् ॥
स्वर रहित पद पाठसूर्य: । द्याम् । सूर्य: । पृथिवीम् । सूर्य: । आप: । अति । पश्यति । सूर्य: । भूतस्य । एकम् । चक्षु: । आ । रुरोह । दिवम् । महीम् ॥१.४५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 13; सूक्त » 1; मन्त्र » 45
পদার্থ -
সূর্য়ো দ্যাং সূর্য়ঃ পৃথিবীং সূর্য় আপোতি পশ্যতি।
সূর্য়ো ভূতস্যৈকং চক্ষুরারুরোহ দিবং মহীম্।।৫৬।।
(অথর্ব ১৩।১।৪৫)
পদার্থঃ (সূর্য়ঃ) সকলের চালক পরমাত্মা (দ্যাম্) প্রকাশমান দ্যুলোককে, (সূর্য়ঃ) সেই সর্ব প্রেরক পরমাত্মা (পৃথিবীম্) পৃথিবীকে, (সূর্য়ঃ) সেই সর্ব নিয়ামক পরমাত্মা (আপঃ) প্রত্যেক মানুষকে (অতি পশ্যতি) ভেতর থেকে দর্শন করেন। (সূর্য়ঃ) সেই সর্ব নিয়ন্তা পরমাত্মা (ভূতস্য) সংসারের (একম্) অদ্বিতীয় (চক্ষুঃ) চক্ষু স্বরূপ, তিনি (দিবম্) আকাশ (মহীম্) পৃথিবী (আরুরোহ) সর্বত্র আরোহণ করে আছেন।
ভাবার্থ -
ভাবার্থঃ সেই সমদর্শী পরমেশ্বর দ্যুলোক, ভূলোক, সকল প্রাণী তথা সমস্ত সংসারের ভেতরে অবস্থান করে সমস্ত কিছু অবলোকন করেন। তিনি সমস্ত সংসারেই যেন আরোহণ করে আছেন, অর্থাৎ সর্বত্রই তিনি অবস্থান করছেন।।৫৭।।
इस भाष्य को एडिट करें