अन्वयः - हे राजन् ! यथा सद्यो जातो वृषभः कनीनो रसाशिरः सूर्योऽन्धसः सुतस्य सोम्यस्य प्रथममावत्तथाभूतस्त्वं प्रतिकामं सोमं पिबैवं भूतस्य साधोस्ते ह प्रजाः प्रभर्त्तुं शक्तिर्जायेत ॥१॥

पदार्थः -
(सद्यः) (ह) खलु (जातः) उत्पन्नः (वृषभः) वर्षकः (कनीनः) दीप्तिमान् (प्रभर्त्तुम्) प्रकर्षेण धर्त्तुम् (आवत्) रक्षेत् (अन्धसः) अन्नस्य (सुतस्य) सुसंस्कृतस्य (साधोः) सन्मार्गे स्थितस्य (पिब) (प्रतिकामम्) कामं कामं प्रति (यथा) (ते) तव (रसाशिरः) यो रसानश्नाति सः (प्रथमम्) (सोम्यस्य) सोम ऐश्वर्ये भवस्य ॥१॥

भावार्थः - अत्रोपमालङ्कारः। हे राजादयो मनुष्या ! यथा सूर्यादयः पदार्थाः स्वप्रभावैरीश्वरनियोगेन सर्वान् पदार्थान् रक्षित्वा दोषान् घ्नन्ति तथैव साधून्रक्षित्वा दुष्टान् हन्युः ॥१॥

Bhashya Acknowledgment

Meaning -
The newly risen sun, mighty generous and beautiful, protects the essence of food in order to sustain and promote it for life. Indra, O sun, drink first the good and delicious essence of soma mixed with milk as it suits your desire, and protect and promote the soma for life.$(The mantra also applies to the brilliant ruler of the social order, and every new authority of taxation and the defence, protection, promotion and development of the people and the order, the primary aim being happiness and progress of society with taxes as the means and not the end strictly, with reference to the needs of the system.$The mantra can also apply to the birth of human life, its growth and maturity. It can be applied to the birth of the sun itself in the process of creative evolution. In short, Indra should be interpreted as the sun, the human soul, i.e., jivatma, the creative energy and the ruler.)

Bhashya Acknowledgment

भावार्थ - या मंत्रात उपमालंकार आहे. हे राजा इत्यादींनो! जसे सूर्य इत्यादी पदार्थ आपल्या पुरुषार्थाने व ईश्वराच्या आश्रयाने सर्व पदार्थांचे रक्षण करून दोषांचा नाश करतात तसेच साधूंचे रक्षण करून दुष्टांचा नाश करावा. ॥ १ ॥

Bhashya Acknowledgment