Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 8 के सूक्त 51 के मन्त्र
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 51/ मन्त्र 9
    ऋषिः - श्रुष्टिगुः काण्वः देवता - इन्द्र: छन्दः - निचृद्बृहती स्वरः - मध्यमः

    यस्या॒यं विश्व॒ आर्यो॒ दास॑: शेवधि॒पा अ॒रिः । ति॒रश्चि॑द॒र्ये रुश॑मे॒ परी॑रवि॒ तुभ्येत्सो अ॑ज्यते र॒यिः ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यस्य॑ । अ॒यम् । विश्वः॑ । आर्यः॑ । दासः॑ । शे॒व॒धि॒ऽपाः । अ॒रिः । ति॒रः । चि॒त् । अ॒र्ये । रुश॑मे । पवी॑रवि । तुभ्य॑ । इत् । सः । अ॒ज्य॒ते॒ । र॒यिः ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यस्यायं विश्व आर्यो दास: शेवधिपा अरिः । तिरश्चिदर्ये रुशमे परीरवि तुभ्येत्सो अज्यते रयिः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यस्य । अयम् । विश्वः । आर्यः । दासः । शेवधिऽपाः । अरिः । तिरः । चित् । अर्ये । रुशमे । पवीरवि । तुभ्य । इत् । सः । अज्यते । रयिः ॥ ८.५१.९

    ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 51; मन्त्र » 9
    अष्टक » 6; अध्याय » 4; वर्ग » 19; मन्त्र » 4
    Acknowledgment

    इंग्लिश (1)

    Meaning

    This entire world whether it is dynamic and progressive, or reactionary and slavish, whether it guards the wealth of life or destroys it, all this wealth, directly or indirectly, is circulating within the presence of Indra, the master, awfully armed, destroyer of destroyers, to whom it really and ultimately belongs.

    मराठी (1)

    भावार्थ

    या जगात भिन्न विभिन्न भावना असलेल्या सर्व व्यक्ती ऐश्वर्याच्या इच्छुक असतात; परंतु या ऐश्वर्याचा अध्यक्ष एकमात्र परम ऐश्वर्यवान परमेश्वरच आहे. त्याने निर्दिष्ट केलेल्या साधनांनीच उत्तम ऐश्वर्य प्राप्त होते. ॥९॥

    हिन्दी (1)

    पदार्थ

    (अयम्) यह (विश्वः) सकल संसार, भले ही वह (आर्यः) प्रगतिशील हो या (दासः) प्रगति का विध्वंसक हो; (शेवधिपाः) धन रक्षक हो या (अरिः) लूटने वाला शत्रु हो (यस्य) जिसके पीछे है; (सः रयिः) वह ऐश्वर्य (तिरः चित्) अप्रत्यक्षतः (अर्ये) स्वामिभूत, (रुशमे) हिंसक भावना के मारने वाले (पवीरवि) साधनयुक्त (तुभ्येत्) आप इन्द्र में ही स्थापित है॥९॥

    भावार्थ

    संसार में भाँति-भाँति की भावनाओं वाले सभी व्यक्ति ऐश्वर्य के इच्छुक हैं, परन्तु इस ऐश्वर्य का मुखिया तो एकमात्र परम ऐश्वर्यशाली भगवान् ही है, उससे निर्दिष्ट साधनों से ही उत्तम ऐश्वर्य मिल सकता है॥९॥

    Top