English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 76/ मन्त्र 4
कदु॑ द्यु॒म्नमि॑न्द्र॒ त्वाव॑तो॒ नॄन्कया॑ धि॒या क॑रसे॒ कन्न॒ आग॑न्। मि॒त्रो न स॒त्य उ॑रुगाय भृ॒त्या अन्ने॑ समस्य॒ यदस॑न्मनी॒षाः ॥
स्वर सहित पद पाठकत् । ऊं॒ इति॑ । द्यु॒म्नम् । इ॒न्द्र॒ । त्वाऽव॑त: । नॄन् । कया॑ । धि॒या। क॒र॒से॒ । कत् । न॒ । आ । अ॒र॒न् ॥ मि॒त्र: । न । स॒त्य: । उ॒रु॒ऽगा॒य॒ । भृ॒त्यै । अन्ने॑ । स॒म॒स्य॒ । यत् । अस॑न् । म॒नी॒षा ॥७६.४॥
स्वर रहित मन्त्र
कदु द्युम्नमिन्द्र त्वावतो नॄन्कया धिया करसे कन्न आगन्। मित्रो न सत्य उरुगाय भृत्या अन्ने समस्य यदसन्मनीषाः ॥
स्वर रहित पद पाठकत् । ऊं इति । द्युम्नम् । इन्द्र । त्वाऽवत: । नॄन् । कया । धिया। करसे । कत् । न । आ । अरन् ॥ मित्र: । न । सत्य: । उरुऽगाय । भृत्यै । अन्ने । समस्य । यत् । असन् । मनीषा ॥७६.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 76; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(इन्द्र) हे परमेश्वर! (त्वावतः) आप को चाहनेवाले (नॄन्) उपासक-नेताओं को, आप की (द्युम्नम्) द्युति (कद् उ) कब (आगन्) प्राप्त होगी? तथा (कया धिया) किस विचार से आप (द्युम्नं करसे) निज उपासक में द्युति प्रकट करते हैं? (कत् नः) कब हम नवीन उपासकों को यह आपकी द्युति (आगन्) प्राप्त होगी?। (उरुगाय) हे महाकीर्त्तिवाले! आप (भृत्या) भरण-पोषण की दृष्टि से (सत्यः मित्रः न) सच्चे मित्र के सदृश हैं। हे परमेश्वर! (समस्य) सबके (अन्ने) अन्नमय मनों में (यद्) जब (मनीषाः) ऐसी मनोवाञ्छाएँ (असन्) पैदा हो जाएँगी, तब आप सबके भीतर निज द्युति प्रकट करेंगे, और सबके सच्चे मित्र हो जाएँगे।
टिप्पणी -
[अन्ने=‘अन्नमयं हि सोम्य मनः’ (छान्दो০ उप০ ६.७.६)।]