अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 13/ मन्त्र 4
सूक्त - अथर्वा
देवता - आयुः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
एह्यश्मा॑न॒मा ति॒ष्ठाश्मा॑ भवतु ते त॒नूः। कृ॒ण्वन्तु॒ विश्वे॑ दे॒वा आयु॑ष्टे श॒रदः॑ श॒तम् ॥
स्वर सहित पद पाठआ । इ॒हि॒ । अश्मा॑नम् । आ । ति॒ष्ठ॒ । अश्मा॑ । भ॒व॒तु॒ । ते॒ । त॒नू: । कृ॒ण्वन्तु॑ । विश्वे॑ । दे॒वा: । आयु॑: । ते॒ । श॒रद॑: । श॒तम् ॥१३.४॥
स्वर रहित मन्त्र
एह्यश्मानमा तिष्ठाश्मा भवतु ते तनूः। कृण्वन्तु विश्वे देवा आयुष्टे शरदः शतम् ॥
स्वर रहित पद पाठआ । इहि । अश्मानम् । आ । तिष्ठ । अश्मा । भवतु । ते । तनू: । कृण्वन्तु । विश्वे । देवा: । आयु: । ते । शरद: । शतम् ॥१३.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 13; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - ব্রহ্মচারিণঃ সমাবর্ত্তনে বস্ত্রাদিধারণোপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে ব্রহ্মচারিন্] (এহি=আ+ইহি) তুমি এসো, (অশ্মানম্) এই শিলাতে (আ+তিষ্ঠ) আরোহণ করো, (তে) তোমার (তনূঃ) শরীর (অশ্মা) শিলা [শিলার মতো দৃঢ়] (ভবতু) হোক। (বিশ্বে) সব (দেবাঃ) উত্তম গুণের [পুরুষ ও পদার্থ] (তে) তোমার (আয়ুঃ) আয়ুকে (শতম্) শত (শরদঃ) শরদ্ ঋতু পর্যন্ত (কৃণ্বন্তু) [দীর্ঘ] করুক ॥৪॥
भावार्थ - ব্রহ্মচারীকে শিক্ষা দেওয়া হোক যে, সে যথানিয়ম পথ্যসেবন, ব্যায়াম, ব্রহ্মচর্য ও পৌরুষ দ্বারা নিজের শরীরকে দৃঢ়, সুস্থ রাখুক এবং বিদ্বানদের সৎসঙ্গ, উত্তম পদার্থের সেবন দ্বারা পূর্ণ আয়ু ভোগ করে সংসারের উপকার করুক॥৪॥ অথর্ববেদ ১।২।২। এ আছে “(অশ্মানং তন্বং কৃধি) শরীরকে পাথরের সদৃশ দৃঢ় করো”॥
इस भाष्य को एडिट करें