English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 12/ मन्त्र 4
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - शाला, वास्तोष्पतिः
छन्दः - शक्वरीगर्भा जगती
सूक्तम् - शालनिर्माण सूक्त
इ॒मां शालां॑ सवि॒ता वा॒युरिन्द्रो॒ बृह॒स्पति॒र्नि मि॑नोतु प्रजा॒नन्। उ॒क्षन्तू॒द्ना म॒रुतो॑ घृ॒तेन॒ भगो॑ नो॒ राजा॒ नि कृ॒षिं त॑नोतु ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒माम् । शाला॑म् । स॒वि॒ता । वा॒यु: । इन्द्र॑: । बृह॒स्पति॑: । नि । मि॒नो॒तु॒ । प्र॒ऽजा॒नन् । उ॒क्षन्तु॑ । उ॒द्ना । म॒रुत॑: । घृ॒तेन॑ । भग॑: । न॒: । राजा॑ । नि । कृ॒षिम् । त॒नो॒तु॒ ॥१२.४॥
स्वर रहित मन्त्र
इमां शालां सविता वायुरिन्द्रो बृहस्पतिर्नि मिनोतु प्रजानन्। उक्षन्तूद्ना मरुतो घृतेन भगो नो राजा नि कृषिं तनोतु ॥
स्वर रहित पद पाठइमाम् । शालाम् । सविता । वायु: । इन्द्र: । बृहस्पति: । नि । मिनोतु । प्रऽजानन् । उक्षन्तु । उद्ना । मरुत: । घृतेन । भग: । न: । राजा । नि । कृषिम् । तनोतु ॥१२.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 12; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - নবশালানির্মাণং প্রবেশশ্চঃ
भाषार्थ -
(ইমাম্ শালাম্) এই শালাকে/গৃহকে (সবিতা) সর্বপ্রেরক পুরুষ [বা সূর্য] (বায়ুঃ) বেগবান্ পুরুষ [বা পবন] (ইন্দ্রঃ) ঐশ্বর্যবান্ পুরুষ [বা মেঘ] এবং (প্রজানন্) জ্ঞানবান (বৃহস্পতিঃ) বৃহৎ-বৃহৎ কার্যের রক্ষক পুরুষ [প্রত্যেকে] (নি মিনোতু) দৃঢ়ভাবে স্থাপিত করুক। (মরুতঃ) বীর দেবগণ [বিদ্বানগণ] (উদ্না) জল দ্বারা এবং (ঘৃতেন) ঘৃত দ্বারা (উক্ষন্তু) সিঞ্চণ করুক এবং (ভগঃ) ভাগ্যবান্ (রাজা) রাজা [প্রধান পুরুষ] (নঃ) আমাদের জন্য (কৃষিম্) কৃষিকে (নি) সদৈব (তনোতু) বৃদ্ধি/বর্ধিত করুক॥৪॥
भावार्थ - শালা/গৃহ নির্মাণে প্রধান এবং সকল কার্যকর্তা কর্ম-কুশল হোক, রোদ, বায়ু ও মেঘ, এবং জল, ঘী আদি সামগ্রীর জন্য যথাবৎ অবকাশ/সুযোগ থাকুক। এবং নির্বাহের জন্য কৃষিবিদ্যার সৎকার করুক ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें