Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 3 > सूक्त 16

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 16/ मन्त्र 6
    सूक्त - अथर्वा देवता - दधिक्रावा, अश्वसमूहः छन्दः - त्रिष्टुप् सूक्तम् - कल्याणार्थप्रार्थना

    सम॑ध्व॒रायो॒षसो॑ नमन्त दधि॒क्रावे॑व॒ शुच॑ये प॒दाय॑। अ॑र्वाची॒नं व॑सु॒विदं॒ भगं॑ मे॒ रथ॑मि॒वाश्वा॑ वा॒जिन॒ आ व॑हन्तु ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सम् । अ॒ध्व॒राय॑ । उ॒षस॑: । न॒म॒न्त॒ । द॒धि॒क्रावा॑ऽइव । शुच॑ये । प॒दाय॑ । अ॒र्वा॒ची॒नम् । व॒सु॒ऽविद॑म् । भग॑म् । मे॒ । रथ॑म्ऽइव । अश्वा॑: । वा॒जिन॑: । आ । व॒ह॒न्तु॒ ॥१६.६॥


    स्वर रहित मन्त्र

    समध्वरायोषसो नमन्त दधिक्रावेव शुचये पदाय। अर्वाचीनं वसुविदं भगं मे रथमिवाश्वा वाजिन आ वहन्तु ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सम् । अध्वराय । उषस: । नमन्त । दधिक्रावाऽइव । शुचये । पदाय । अर्वाचीनम् । वसुऽविदम् । भगम् । मे । रथम्ऽइव । अश्वा: । वाजिन: । आ । वहन्तु ॥१६.६॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 16; मन्त्र » 6

    भाषार्थ -
    (উষসঃ) ঊষা-সমূহ [প্রভাত বেলাসমূহ] (অধ্বরায়) মার্গ প্রদানের জন্য, অথবা হিংসারহিত যজ্ঞের জন্য (সম্ নমন্ত=০-ন্তে) নত হয়, (দধিক্রাবা ইব) যেমন আরোহণ করিয়ে গমনকারী, বা ঘোড়া (শুচয়ে) শুদ্ধ [প্রমাদহীন] (পদায়) পদ রাখার জন্য। (বাজিনঃ) অন্নবান্ বা বলবান্ বা জ্ঞানবান্ (অর্বাচীনম্) নবীন নবীন এবং (বসুবিদম্) ধন প্রাপ্ত করার ক্ষেত্রে সহায়তাকারী (ভগম্) ঐশ্বর্যকে (মে) আমার জন্য (আ বহন্তু) নিয়ে আসুক (অশ্বাঃ ইব) যেমন ঘোড়া (রথম্) রথ কে [নিয়ে আসে] ॥৬॥

    भावार्थ - যেমন ঊষা দেবী অন্ধকার দূরীভূত/অপসারিত করে মার্গ প্রকাশ করে অথবা, যেমন বলশালী এবং বেগবান্ ঘোড়া নিজের অশ্ববার বা রথকে মার্গের মধ্যে দিয়ে সঠিক জায়গায় শীঘ্র পৌঁছে দেয়, এভাবেই পুরুষার্থী পুরুষ মহত মহাত্মাদের সৎসঙ্গ ও অনুকরণে নিজের ঐশ্বর্য বৃদ্ধি করতে থাকুক ॥৬॥ ‘মে’ এর স্থানে ঋগ্ ও যজুর্বেদে ‘নঃ’ পদ রয়েছে॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top